Covid-19 Aşılarının Kanser Hastalarında Etkinliği

Covid-19 enfeksiyonunun tanımlanmasından itibaren 1.5 yılı tamamladık. Bu süre içinde içinde tüm dünyada yaklaşık 175 milyondan fazla insan Covid-19 enfeksiyonuna yakalanırken, 3.75 milyondan fazla insan Covid-19 enfeksiyonu nedeni ile hayatını kaybetmiştir (https://www.worldometers.info/coronavirus/). Aktif tedavi edilen ve komorbiditeleri olan kanser hastalarının ciddi Covid-19 enfeksiyonu geçirme riskinin ve mortalitesinin daha yüksek olduğu birçok çalışmada gösterilmiştir. Bu nedenle kanser hastaları Covid-19’a karşı aşılanmada önceliklendirilmelidir. Yakın zamanda Covid-19’a karşı hem mRNA temelli hem de adenovirüs vektör tabanlı aşılar hızlı bir şekilde FDA tarafından onay almıştır ve tüm dünyada kullanıma girmiştir. Hem ESMO hem de ASCO kanserli hastalarda ciddi Covid-19 riski (kemoterapi gerektiren hematolojik malignite veya aktif, ilerlemiş solid tümörü veya <5 yıl içinde solid tümör tanısı) olması sebebiyle diğer endikasyonlardan bağımsız olarak SARS-CoV-2'ye karşı diğer endikasyonlardan bağımsız (örnek; yaştan) olarak aşılanma açısından yüksek öncelik verilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Ancak SARS-CoV-2'ye karşı kullanılan aşıların kanserli hastalarda etkinliği ve bağışıklığın süresi hala net olarak bilinmemektedir ve araştırılmamıştır. Bu hastaların sıklıkla bağışıklığı riskli durumları ve zayıflıkları göz önüne alındığında, kayıtlar ve özel klinik araştırmalar bağlamında izleme önerilmelidir.

SARS-CoV-2'ye karşı aşılamanın tüm dünyada hızla başlaması ile birlikte kanserli hastalarda aşıların etkinliği ile ilgili araştırmalar da artmaya başladı. Palich R. ve arkadaşları son 2 yılda kanser tedavisi alan kanser tanısı alan hastalar ile sağlık çalışanlarının tek merkezde BNT162b2 (Pfizer-BioNTech) aşısına antikor yanıtını araştırmıştır. Bu çalışmada 2. doz öncesinde serum antinucleoprotein (N) immunoglobulin G (IgG) ve anti-spike protein (S) IgG titrelerine bakılmıştır. Toplam 100 kanser hastası ile 25 sağlık çalışanın dahil edildiği bu çalışmada daha önce Covid-19 enfeksiyonu geçirmeyen aktif kanser hastalarda antikor pozitifliği %55 iken, sağlık çalışanlarında %100 olarak bulunmuştur. Serumda anti-S IgG antikor düzeylerinin de kanserli hastalarda istatistiksel olarak daha düşük olduğu saptanmıştır. Serokonversiyonun düşük olması ile ilişkili potansiyel risk faktörleri düzeltiğinde antikor oluşmamasında 2 önemli risk faktörü; yaşın 65 yaşın üzerinde olması [odds oranı 3.58, 95% güvenlik aralığı (GA) 1.40-9.15, P ¼ 0.008] ve kemoterapi almak (odds oranı 4.34, 95% CI 1.67-11.30, P ¼ 0.003) olarak bulunmuştur. Sonuç olarak Annals of Oncology’de yayınlanan bu çalışmaya göre kanserli hastalarda 1. doz aşıya hem antikor yanıtının hem de antikor titresinin özellikle ileri yaş ve aktif kemoterapi alan hastalarda düşük olduğu gösterilmiştir. 

Lancet Oncology’de Haziran 2021’de yayınlanan prospektif gözlemsel çalışmada kanser hastalarında 1 veya 2 doz BNT162b2 aşısının interim analiz sonuçları yayınlandı. Aralık 2020 ve Şubat 2021 tarihleri arasında aşılaması yapılan 95 solid malignensisi ve 56 hematolojik malignensiye sahip 151 kanser hastası ile 54 sağlıklı gönüllü çalışmaya alınmıştır. Kan örnekleri ilk doz aşılamadan hemen önce ve aşılamadan 3 hafta ile 5 hafta sonra alındı. Ko-primer sonlanım noktaları ilk doz sonrası SARS-CoV-2 spike (S) protein serokonversiyon oranı ile boost dozu sonrası serokonversiyon oranları olarak belirlenmiş idi. Daha önce SARS-CoV-2’ye maruz kalan 17 hasta analizden çıkarılmıştır. İlk dozdan 21 gün sonra yapılan değerlendirmelerde anti-S IgG pozitifliği sağlıklı gönüllülerde %94 iken, solid malignensisi olanlarda %38, hematolojik malignensisi olanlarda %18 olarak saptanmıştır. 2. doz aşı yapılıp ve 2 hafta antikor titresi bakılan hastalar incelendiğinde anti-S IgG pozitifliği sağlıklı gönüllülerde %100, solid malignensisi olanlarda %95, hematolojik malignensisi olanlarda ise %60 olarak saptanmıştır. 2. doz aşı yaptırmayanlarda ise anti-S IgG pozitifliği sağlıklı gönüllülerde %86, solid malignensisi olanlarda %30, hematolojik malignensisi olanlarda ise %11 olarak saptanmıştır. Aşı genel olarak kanser hastalarında da iyi tolere edilmiştir. İlk doz aşıdan sonra kanserli hastaların %54’inde, ikinci dozu alanların ise %71’de herhangi bir toksisite gözlenmemiştir. En sık gözlenen yan etkinin aşılama sonrası injeksiyon yerinde lokal reaksiyonlar olarak bildirilmiştir. Kanserli hastalarda aşılamaya bağlı ölüm bildirilmemiştir.
 
Sonuç olarak, yakın zamanda yayınlanan bu 2 gözlemsel çalışma göstermiştir ki kanserli hastalarda bir doz aşınının etkinliği düşüktür. İmmünojenisite kanserli hastalarda, boost dozundan sonra artmaktadır. İleri yaş ve aktif tedavi alan hastalarda antikor titrelerinin düşüklüğü ve pozitiflik oranının daha düşük olduğu da göz önüne alındığında pandemi sırasında, kanserli hastalar da dahil olmak üzere kişisel koruyucu ekipmanlar; maskeler, yüz siperleri, dezenfektanlar ve diğer hijyen önlemleri hala gereklidir ve kesinlikle aşılama stratejilerine eşlik etmelidir.