Covid-19 ve İmmun İlişkili Pnömoniyi Nasıl Ayırt Etmeliyiz?

COVID-19 pandemisi tüm dünyayı etkisine alacak şekilde artmış morbidite ve mortaliteye sebep olmaya devam etmektedir. Bu pandemi sırasında enfeksiyona en hassas hasta gruplarının başında kanser hastaları gelmektedir. Son yıllarda ileri evre birçok kanserde başarılı sonuçlar alınmasını sağlayan immünoterapi tedavilerinin mevcut pandemi sırasında nasıl kullanılacağı konusu da son derece önem kazanmaktadır. İmmün kontrol noktası inhibitörü (İKNİ) tedaviler ile kanseröz hücrelerin immün sistemden kaçışları engellenir. Bu tedavi yaklaşımı sayesinde immün aktivasyon ve immün denge arasındaki ilişki aktivasyon lehine değiştirilmiştir olur. Özellikle İKNİ ajanlarının solunum sistemi üzerine yan etkileri ile COVID-19 ilişkili interstisyel pnömoni görünümü klinik pratikte potansiyel olarak karıştırılabilir. İKNİ tedavisi sırasında pnömonit tablosu sıklıkla gözlenen bir durum değildir, ancak ciddi ve fatal seyirli bir klinik tabloya dönüşebileceği de unutulmamalıdır.

İlaç ilişkili pnömonit aslında bir dışlama tanısıdır; bu tanıyı koymadan evvel enfeksiyonlar ve lenfanjitis karsinomatoza gibi kanser ilişkili durumlar göz önünde bulundurulmalıdır. Anti-PD-1/PD-L1 tedavisi ilişkili pnömonit insidansı %3-5 olarak bildirilmişken, anti-CTLA-4 ve anti-PD-1 tedavisi birlikte kullanıldığında bu oranın %10’lara çıkabildiği saptanmıştır.

İKNİ ilişkili akciğer hasarı birçok farklı radyolojik varyasyonla ortaya çıkabilir. En sık gözlenen durum organize pnömoni görünümüdür ancak intersitisyel pnömoni görünümü de sık rastlanan bir bulgudur. Öncesinde altta yatan akciğer hastalığı varlığı özellikle de non-spesifik interstisyel pnömoni varlığında ve toraks radyoterapisi öyküsü olan vakalarda İKNİ ilişkili pnömonit riski artmaktadır.

COVID-19 hastalığının da ilk ve en sık gözlenen radyolojik bulgusunun interstisyel pnömoniyi düşündürür buzlu cam bulgusu olduğu göz önüne alındığında ve İKNİ kullanan bir kanser hastası uygun klinik ile geldiğinde ilaç ilişkili bir hasarla mı karşı karşıya olunduğu yoksa COVID-19 enfeksiyonunun başlangıç döneminde mi olunduğuna karar verilemeyebilir. Bu nedenle şüpheli olgularda klinik ve laboratuvar ayrımı yapmak (Tablo-1) tedavi başlangıç kararı için belirleyici olacaktır.
 

Tablo-1: İmmun ilişkili ve Covid pnömonit Ayrımı