Kanser Tedavisinde Yeni Umutlar

Kanser görülme sıklığı ve bu zeminde kansere bağlı ölümler halen birçok ülkede en önemli sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Toplumları ve bireyleri bu derecede etkileyen kansere karşı artık geçmişe göre tedavi açısından elimizde radyoterapi, kemoterapi veya cerrahi yöntemler dışında da araçlar mevcuttur. Bu yeni tedavi modaliteleri başında immünoterapi ajanları ve tirozin kinaz inhibitörleri gelmektedir. İmmünoterapi ajanlarına yakın gelecekte artık çok daha spesifik moleküller katılacakken, tedaviden fayda görecek hastaları ayırt etmek için yeni biyobelirteçlerin de günlük pratiğimize girmek için yolda olduklarını ifade edebiliriz. Yine tirozin kinaz inhibitörlerinin günden güne yeni çıkan çalışmaları ile hedefe çok daha spesifik tedaviler pratiğimizde kendine yer bulmaktadır.

Ancak kemoterapinin temel felsefesinde olduğu gibi hücre siklusuna veya hücre bölünmesine etki eden mekanizmalara sahip farmakolojik yaklaşımlarda tedavi çalışmalarının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu ajanlardan önemli bir sınıfı CDK 4-6 inhibitörleri oluşturmaktadır. Bu ajanlar öncelikle PFS’i ve sonrasında PFS-2’yi yani kendilerinden sonra kullanılan ajanın da başarısını artıran yeteneklerini sergiledikleri çalışmaları bildirmişlerdir¹. Bir diğer ilaç grubu da DNA tamir mekanizmaları üzerinden etki gösteren PARP [Poli (ADP-Riboz) Polimeraz] inhibitörleridir. DNA’da internal ve eksternal nedenlere bağlı olarak hasarlanma meydana gelebilir.  Bu potansiyel hasarlanmaları tamir edecek birçok onarım mekanizması genetik materyalde mevcuttur. Bunlardan önemli birisi de PARP enzimidir. PARP, ADP-riboz yapılarını protein yapılara transfer etme yeteneğine sahiptir. Böylece tek zincir DNA kırıklarını onarabilir. PARP tamir mekanizmasının çalışması inhibe olduğunda ise bu tek zincir DNA kırıkları tamir edilemez ve çift zincir DNA kırıkları ortaya çıkar. Sonuçta hücre nekroza veya apoptozise gider. Kanser tedavisinde PARP inhibisyonu yoluyla etki eden ilaçlar son yıllarda kullanıma girmiştir².

PARP inhibitörleri başta over kanseri olmak üzere farklı kanser tiplerinde DNA tamir mekanizma bozukluğuna sahip olduğu gösterilmiş vakalarda  başarılı sonuçlar göstermiştir^3-7. Tüm kanser tedavisinde kullanılan ilaç gruplarının pratikte kullanımlarını/hekim tercihini büyük oranda yönlendiren yan etki profiline bu ilaç grubu açısından baktığımız zaman en sık yan etkilerin hematolojik olduğunu görebiliriz. Bu anlamda vakalar yakın takip edilmelidir.

Kanser tedavisi hasta ve hekim için uzun bir yolculuktur; ama kanseri tamamen ortadan kaldırmak, kaldıramıyorsak da yaşam kalitesi yüksek uzun bir sağkalım sağlamaktır. Bu anlamda ilerleyen günlerde günlük pratiğimizi güçlendiren çok daha etkili ajanlara ulaşmayı beklemekteyiz.