Alzheimer Progresyonunda İnflamasyonun Rolü

Alzheimer hastalığı demansa yol açan yıkıcı bir nörodejeneratif durumdur. Bu hastalı için etkili bir tedavi henüz mevcut değildir. Hastalık, beyinde biriken ve nöronlara zarar veren "amiloid-beta" (abeta) adı verilen küçük proteinlerin anormal toplanmasıyla ilişkilidir. Son yıllarda yapılan çalışmalar, "plaklar" olarak bilinen abeta kümelerinin beynin doğal bağışıklık sistemi tarafından inflamasyon mekanizmalarını tetiklediğini ortaya koydu. Bununla birlikte, nörodejenerasyona ve patolojinin ilerlemesine yol açan süreçler bugüne kadar tam olarak anlaşılamamıştır.

Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi (DZNE) ve Bonn Üniversitesi bilim insanları tarafından yapılan bir araştırmaya göre, beynin bağışıklık sisteminin neden olduğu inflamasyon mekanizmaları Alzheimer hastalığının ilerlemesine neden oluyor. Bir dizi laboratuvar deneyine dayanan bu bulgular, belirtilerin ortaya çıkmadan önce Alzheimer ile mücadele etme potansiyeline sahip olduğuna inanılan patogenetik mekanizmaların daha iyi anlaşılmasını sağlıyor. Araştırmacılar, bir gün bu bulguların yeni tedavi yöntemlerine yol açabileceğini düşünüyorlar. Abeta plaklarının yerleşmesi ve yayılması muhtemelen unutkanlık gibi hafıza belirtilerinin ortaya çıkmasından onlarca yıl önce meydana gelmektedir. Bu nedenle bu süreçlerin daha iyi anlaşılması yeni terapötik yaklaşımların anahtarı olabilir.

Bir İnflamatuar Kaskad

Bonn Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, bir süredir abeta patolojisinin ilerlemesinde beynin bağışıklık tepkisinin rolünü araştırıyorlar. 2013 yılında Nature dergisinde yayınlanan daha önceki çalışmada, doğal bir bağışıklık sensörü olan moleküler kompleks NLRP3'in Alzheimer hastalarının beyinlerinde aktive edildiği ve fare modelinde Alzheimer patogenezine katkıda bulunduğu fikri ortaya çıkmıştı. NLRP3, aşırı derecede pro-inflamatuar sitokinlerin üretimini tetikleyen bir inflamazom olarak adlandırılır. Bunun yanı sıra, NLRP3 aktivasyonu sonrası, ASC adaptör proteini ile büyük sinyal kompleksleri oluşturarak "ASC lekeleri" olarak adlandırılan ve hücrelerden salınabilen yapılar oluşur.

İnflamasyon ve Nörodejenerasyon Arasındaki Bağlantı

Mevcut çalışmada, ASC lekelerinin beyindeki aktifleştirilmiş bağışıklık hücrelerinden olan mikrogliadan salındığı gösterildi. Dahası, bulgular nörodejenerasyonun klasik özelliklerine direkt bir moleküler bağ sağladı. ASC lekelerinin hücre dışı boşlukta abetaya bağlandığı ve abetanın toplanmasını teşvik ettiği ve dolayısıyla doğal bağışıklık aktivasyonunu doğrudan patolojinin ilerlemesiyle ilişkilendirdiği bulundu.

Tedavide Yeni Yaklaşım?

Bu görüş Alzheimer hastalığının fare modellerinde yapılan bir dizi deneyle desteklendi. Ayrıca, insan beyin materyalinin analizi, iltihaplanma ve abeta patolojisinin insanlarda benzer bir şekilde etkileşebileceğini çeşitli düzeylerde göstermektedir. Bu bulgular birlikte düşünüldüğünde beyindeki inflamasyonun sadece bir yan olgu değil, hastalık ilerlemesine güçlü bir katkıda bulunduğu gösteriyor. Dolayısıyla, bu bağışık yanıtı hedef almak Alzheimer için yeni bir tedavi modeli olabilir.