Medikaynak Search
Üye Ol Üye Giriş
Medikaynak Menü

Multipl skleroz (MS), hem inflamatuvar hem de nörodejeneratif bileşenlere sahip olan, merkezi sinir sisteminin (CNS) kronik bir otoimmün hastalığı olmakla birlikte hem genetik hem de çevresel faktörler hastalığın gelişmesi için risk oluşturmaktadır. Araştırmacılar, bağırsak mikrobiyotasının MS riskinde ve potansiyel olarak hastalık şiddetini etkilemede önemli bir rol oynar gibi görünmekte olduğunu, ancak bu etkileşimler hakkındaki anlayışlarının hala eksik olduğunu belirtmişlerdir. Dolaşımdaki metabolom, bu çeşitli faktörlerin kesişme noktasında olmakla birlikte hastalığın patofizyolojisi hakkında benzersiz bilgiler sağlamaktadır. Yapılan çok sayıda çalışma, MS'teki beyin omurilik sıvısı metabolomunun yanı sıra dolaşımdaki metabolomun sağlıklı kontrollere kıyasla birden fazla değişiklik gösterdiğini ortaya koymuştur. İlgili metabolik yollar, temel olarak enerji metabolizması (glikoz metabolizması, keton cisimleri, amino asit metabolizması), oksidatif stres (glutatyon metabolizması), lipid metabolizması (kısa zincirli yağ asidi, sfingolipid ve fosfolipid metabolizması) ve ksenobiyotik (ksantin ve benzoat) metabolizmasıyla bağlantılıdır. Bazı çalışmalar, spesifik metabolik yolları (triptofan metabolizması gibi) hastalık riski veya ciddiyetiyle ilişkilendirmeye çalışsa da, araştırmacılar metabolik disfonksiyonun tanısal veya prognostik bir biyobelirteç olarak faydasını inceleyen büyük boylamsal çalışmaların azlığı olduğunu belirtmişlerdir. Ek olarak araştırmacılar, MS'de gözlemlenen metabolik değişikliklerin potansiyel patofizyolojik sonuçlarını inceleyen mekanik çalışmalara ihtiyaç olduğunu ifade etmişlerdir. MS'deki metabolik disfonksiyonun altında yatan kesin mekanizma belirsizliğini korumaktadır. Araştırmacılar bu değişikliklerin potansiyel kaynaklarının, endojen metabolizmadaki genetik değişiklikler, periferal immün hücre metabolizmasındaki değişiklikler, diyetle ilgili değişiklikler, değişen bağırsak mikrobiyal metabolizması veya diğer çevresel faktörler veya maruziyetler olduğunu belirtmişlerdir. Hem genetik varyasyonun hem de bağırsak mikrobiyotasının dolaşımdaki metabolitlerin seviyesini etkilediğine dair kapsamlı kanıtlar bulunmakla birlikte araştırmacılar bağırsak mikrobiyotasındaki değişiklikler yoluyla metabolit seviyelerini etkileyen genetik varyasyonların bu iki faktör arasında etkileşimi de olabileceğini ifade etmişlerdir.

Metabolik yolların MS patofizyolojisi ile ilişkisi

MS'deki nöronlarda özellikle mitokondriyal işlevi ilgilendiren metabolik anormalliklerin var olduğuna dair kanıtlar bulunmakla birlikte metabolik profiller hem doğuştan hem de uyarlanmış immün hücre tiplerinde pro- ve antiinflamatuvar alt gruplar arasında farklılık gösteriyor görünmektedir. Bu nedenle, enerji metabolizmasıyla ilgili moleküllerdeki değişiklikler için açıklamalar, immün hücre metabolizmasındaki değişiklikleri içerecektir. Araştırmacılar MS'de belirtilen çeşitli değiştirilmiş metabolik yolların altında yatan nedenin muhtemelen değişeceğini ve genomik, epigenomik, metagenomik ve metabolomiği birleştiren multiomik yaklaşımları kullanan gelecekteki çalışmaların, bu önemli soruya daha fazla içgörü sağlayacağını belirtmişlerdir. Araştırmacılar safra asitlerinin, bağırsakta lipit emiliminde önemli rol oynayan kolesterol metabolitleri olduğunu ve bu işlevin yanı sıra, bu moleküllerin dolaşımda da emilebilir ve vücuttaki hücreler üzerinde etkilere sahip olabileceğini ifade etmişlerdir. Son çalışmalarında araştırmacılar, iki akademik MS Merkezi'nden hem yetişkinlerin hem de MS'li çocukların dolaşımında çoklu safra asitlerinin seviyelerinin azaldığını kaydettiklerini ve bu bulguların başlangıçta hedeflenmemiş metabolomik testlerde not edildiğini ve daha sonra hedeflenen metabolomik analizler kullanılarak ek bir kohortta doğrulandığını bildirmişlerdir. Çalışmada yetişkin MS popülasyonunda, değişiklikler en çok ilerleyici hastalığı olanlarda belirgin ve metabolik değişikliklerin MS'li kişilerde mevcut olduğu gözlemlenmiştir. Araştırmacılar bu metabolik yolların MS patofizyolojisi ile olan ilişkisini inceleyen mekanik çalışmaların, terapötik müdahale için yeni hedefler belirlemeye başlamakta olduğunu belirtmişlerdir. Gelecekteki çalışmaların, ek metabolik yollar için patofizyolojik rolleri çözmesi ve ek tedavi hedefleri veya müdahaleler sağlaması muhtemel olmakla birlikte çoklu omik çalışmaları, belirli metabolik değişikliklerin kökenlerine daha fazla ışık tutarak metabolik yolları hedefleyen müdahalelerin kişiselleştirilmesine de yardımcı olacaktır.

Medikaynak Referanslar

Bhargava P. Targeting metabolism to treat multiple sclerosis. Neural Regen Res. 2021 Mar;16(3):502-503. doi: 10.4103/1673-5374.293143. PMID: 32985474.

+ Tüm Referansları Göster
  1. Benzer İçerikler