CO2 Yakalama Teknolojisini Geliştirme ve Net Sıfır Emisyona Ulaşma Yarışı

"Negatif emisyon teknolojileri, CO₂'nin atmosferden emilmesini içerir. Net sıfır iklim planları için gereklidir – ancak bunların nasıl işleyeceği önemli tartışma konusu.

Şu anda Londra'daki Bilim Müzesi'ndeki cazibe yıldızı bir ağaç. Zarif bir evrim ürünü değil, daha çok endüstriyel bir klima ünitesi ile bir akordeonun steampunk* çarpışmasına benzeyen bir ürün. Araştırmacı Klaus Lackner'in mekanik ağacının doğal çeşitlilikle ortak yanı havadan karbondioksiti emmede harika olması.

Yüzyılın ortasına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşmak ve böylece iklim krizinin en kötü senaryosundan kurtulmak istiyorsak, önümüzdeki on yıllarda buna çok ihtiyacımız olacak. Buradaki anahtar kelime "net . Yapabileceğimiz tüm emisyonları yok ettiğimizde bile inatçı gıda üretimi, uçuş ve ağır sanayi gibi kaynaklar kalacak. Negatif emisyon teknolojileri atmosferde bulunan CO₂'yi ortadan kaldırarak boşluğu kapatmayı amaçlıyor.

Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporunda açıklandığı gibi küresel ısınmanın en kötüsünü savuşturmak için zamanımız tükeniyor. Karbon emisyonu artmaya devam ediyor. Geçen yıl pandemi koşullarında bile 39 gigaton CO₂ miktarına ulaşıldı. 2014 IPCC beşinci iklim bilimi değerlendirme raporuna göre 2°C ısınmanın altında kalabilmek için bu yüzyılda havadan yaklaşık 730 gigaton CO₂'nin yakalanması gerekiyor.

Mevcut senaryo 480 gigatonun 'Biyoenerji ile Karbon Yakalama ve Depolama’ (BECCS) yöntemi ile uzaklaştırılmasını öngörüyor. BECCS hızla büyüdüğü için CO₂'yi hızla emen bir ürünün ekilmesini, ardından enerji üretimi için bitki örtüsünün yakılmasını ve ortaya çıkan karbon emisyonlarının yakalanıp depolanmasını içerir. Kalan 730 gigatonun ağaç dikimi ile uzaklaştırması planlanıyor. Bu modellemede enerji bitkilerinin ekilmesi için Hindistan’ın iki buçuk katı alana ihtiyaç duyulması ile alay edenler oldu. İngiltere, Manchester Üniversitesi'nden Rob Bellamy, 480 gigatonluk rakamın tam sayı kabul edilmemesi gerektiğini ve bunun maliyete odaklı bir modelleme olduğunu söylüyor.

Şu anda CO₂ depolayan tek BECCS Illinois’deki tesis. Ancak on yıl içinde Japonya, Birleşik Krallık ve Norveç’te tesis kurulabilir. İngiltere enerji firması Drax'ın CEO'su Will Gardiner, Kuzey Yorkshire'daki elektrik santralinin iki ünitesini her biri yılda 4 milyon ton CO₂ yakalayacak şekilde güçlendirmek istiyor. Bu büyük ölçekte BECCS yapmak için önemli bir adım olacaktır. Gardiner ve Negatif Emisyonlar Koalisyonunun diğer üyeleri BECCS ile küresel olarak bir yılda havacılığın yaydığı miktarı ortadan kaldırabileceğini düşünüyor.

Ancak çoğu ülke gibi Birleşik Krallık da özellikle CO₂ uzaklaştırmasını desteklemek için herhangi bir politikaya sahip değil.

IPCC hem de BM biyoçeşitlilik bilim panelinin başkanı Bob Watson ‘Eskiden BECCS hayranıydım. Ancak hızlı büyüyen monokültürlerin biyoçeşitliliğin yerini almasından korkuyorum’ diyor. Son araştırmalar BECCS sulama gereksinimlerinin milyarlarca insan için suya erişimi zorlaştırabileceğini gösteriyor.

BECCS yönteminin temel rakibi doğrudan hava yakalamadır. Bu yöntemde kimyasalların havadan CO₂'yi uzaklaştırdığı bir makineye fanlar ile hava çekilir. Microsoft ve Occidental Petroleum'un yatırım yaptığı yaklaşım da budur. 2017 yılında Bilim Müzesi mekanik ağacının yapıldığı Arizona Eyalet Üniversitesi'nden Prof. Lackner avantajının küçük arazi ayak izi ve kolay ölçeklenebilirlik olduğunu, şimdilik maliyetinin ve enerji kullanımının yüksek olduğunu söylüyor.

Tedirgin sorular

Carbon Collect, Arizona’daki Lackner ağacının ticari versiyonlarını dağıtmak üzere. Şirket fanlardan vazgeçerek rüzgarın havayı içeri üflediği tamamen pasif bir ünite oluşturarak enerji maliyetlerini düşürmeyi hedefliyor. Yakalanan CO₂ başlangıçta Arizona Eyalet Üniversitesi'ndeki bir alg çiftliğine gönderilecek ve sentetik yakıt alternatifi ‘yeşil CO₂’ olarak satılacak.

Depolama hem BECCS hem de doğrudan hava yakalama projesi için yanıtlanması gereken en can sıkıcı sorulardan biridir. Çıkarılan CO₂'nin Carbon Collect'in önerdiği şekilde kullanılması, gazı üretmenin daha yüksek karbonlu yollarını değiştirerek iklim mücadelesine biraz yardımcı olabilir, ancak bu tür kullanımlar sonunda havaya geri salınması anlamına gelir.

Ne kadar CO₂'in uzaklaştırılması gerektiği konusunda IPCC'den çok daha muhafazakar olan Uluslararası Enerji Ajansı bile 2050'de yılda 2,4 gigatonun BECCS ve doğrudan hava yakalama ile yakalanması gerektiğini ve bunun 1,9 gigatonunun depolanması gerektiğini düşünüyor.

Yüzyılın ortasına kadar bu ölçeğe ulaşabilir miyiz? Ve bunu, katastrofik sıcaklık artışlarından kaynaklananlara rakip olabilecek çevresel etkiler olmadan yapabilir miyiz? Burns, mümkün, ancak bu Herkülvari bir iş diyor. ‘Bunlar ile yarayacaksa çabaların muazzam bir şekilde hızlanması gerekiyor.’

*steampunk: Bilim kurgu türünün bir alt türü olarak adlandırılan ‘steampunk’, buharla çalışan makinelerden, mekanik sanayiden esinlenerek oluşturulmuş teknolojik ve estetik tasarımları bir araya getiren bir bilimkurgu türüdür.