COVID-19 Geçiren Sağlıklı Gençlerde Savaş veya Kaç Yanıtı Değişmektedir

Fizyoloji Dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, COVID-19 tanısı almış sağlıklı genç kişiler semptom şiddetinden bağımsız olarak, sinir sistemlerinde sağlıklı kontrol grubuna kıyasla sorunlar yaşamaktadırlar.

Yakın dönemde COVID-19 tanısı konan kişilerde savaş veya kaç yanıtını yöneten sempatik sinir sistemi anormal (bazı vakalarda aşırı ve bazı vakalarında yetersiz) çalışmaktadır. "Uzun COVID" ile birlikte kalp çarpıntıları gibi semptomlar ortaya çıkmaktadır.

Savaş veya kaç yanıtındaki bu değişim özellikle uzun süreli olduğunda, başta kalp-damar sistemi olmak üzere vücuttaki pek çok işlevin hasar görebileceği veya etkilenebileceği anlamına gelmektedir. Sempatik sinir sistemi ayrıca egzersiz yanıtları, sindirim sistemi, bağışıklık fonksiyonu gibi pek çok sistem açısından da önem taşımaktadır.

COVID-19 tanısından kısa süre sonra vücutta oluşan olaylar zincirini anlamak hastalık bulaşmasının olası uzun süreli sonuçlarını kavramak konusunda önemli bir ilk adımdır. Zira COVID-19 enfeksiyonunu takiben genç kişilerde gözlenen savaş veya kaç yanıtı bozukluğu daha ileri yaştaki kişilerde ortaya çıkarsa kardiyovasküler sağlık üzerinde advers etkilere yol açabilir.

Uzun Covid-19 sırasında savaş veya kaç yanıtını incelemek üzere araştırmacılar mikronörografi isimli bir teknikle akciğer fonksiyonu, egzersiz kapasitesi, vasküler fonksiyon ve nöral kardiyovasküler kontrol (kalp atışının beyin tarafından kontrolü) açısından bu etkiyi incelemişlerdir. Hastalar Covid-19 pozitif sonucunu takiben 6 ay süresince sağlıklı kontrol grubuyla karşılaştırılmıştır. Bu yöntemde diz arkasındaki bir sinire elektrotlu ince bir iğne sokularak, bu sinirin elektriksel impulsları kaydedilmiş ve oluşan elektriksel aktivite patlamalarının sayısı ve şiddeti ölçülmüştür. Böylece bir dizi test sırasında bu sinir aktivitesinin incelenmesiyle sempatik sinir sisteminin fonksiyonu değerlendirilmiştir. Tüm testler sırasında, katılımcılar bir yatakta sırt üstü uzanmış pozisyondadır. Öncelikle, sinirlerin başlangıç dinlenme aktivitesi, kalp atışı ve kan basıncı incelenmiştir. Dinlenme sırasında sempatik sinir aktivitesi, deneyde kontrol olarak kullanılan sağlıklı insanlara kıyasla COVID-19’li katılımcılarda daha yüksek bulunmuştur.

Daha sonra, katılımcı iki dakika boyunca ellerini bir buzlu su karışımına (~0° C) sokmuş ve bir "soğuk pres testi" yapılmıştır. Sağlıklı bireylerde, bu durum sempatik sinir aktivitesi (savaş veya kaç) ve kan basıncında belirgin bir artışa neden olmaktadır. COVID-19’lu bireyler ise ağrılarını sağlıklı bireylere kıyasla önemli ölçüde "daha düşük olarak değerlendirmişlerdir.

Son olarak, vücut pozisyon değişiminin vereceği yanıtı incelemek için katılımcılar yatakta dik pozisyona getirilmiştir. Bu test sırasında sağlıklı genç yetişkinlere kıyasla COVID-19'lu bireylerin kalp ritminde çok yüksek bir artış ve daha yüksek sempatik sinir aktivitesi gözlenmiştir.

Bu çalışmanın en önemli kısıtlaması, COVID-19 teşhisinden önce bu bireylerin sinir sistemi aktivitesinin "nasıl olduğunun" bilinmiyor olmasıydı. Ancak saptanan bu bulgular, uzun COVID vakalarında savaş veya kaç yanıtı ile ilgili semptomların gitgide daha fazla bildirilmesiyle uyumludur.

Bu çalışma altı aylık kısa süreli verileri gösterdiğinden dolayı sonraki aşamada veri toplanmasına ve zaman içinde katılımcıların bulgularının değerlendirilmesine devam edilmelidir.