COVID Aşılarının Hamileleri Güvenle Koruduğuna Dair Artan Veriler

COVID-19 özellikle gebelikte şiddetli ve hızlı seyredebilmektedir. Austin, Teksas Dell Tıp Fakültesi'nden maternal fetal tıp uzmanı Alison Cahill, pandeminin ilk dalgasında 26 gebeliği olan bir hastanın bir sabah aniden öksürükle uyandığını hatırlamaktadır. Durumu o kadar hızlı seyretmiş ki hasta akşam hastaneye başvurmuş ve altı saat içinde yoğun bakıma alınarak solunum ve dolaşım desteği sağlanmıştır. Pandeminin Delta varyantı dalgası sırasında sağlık uzmanları benzer hasta öyküleri paylaşmaktaydı. Ancak önceki dalgaya göre önemli fark COVID-19 aşılarının olmasıydı ve Cahill'in kritik durumdaki tüm gebe hastaları aşı olmayı reddetmişti.

Aşılar 2020 yılı sonunda ilk kez uygulandığında aşı için yürütülen orijinal klinik çalışmalarda standart bir uygulama olarak gebeler yer almamıştır. Ama artık sağlam veriler anne ölümü, ölü doğum ve erken doğum dahil olmak üzere gebelik sırasında COVID-19 geçirmenin risklerinin aşı olma risklerinden çok daha ağır bastığını göstermektedir. Buna karşın ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden (CDC) elde edilen verilere göre, 1 Ocak 2022'ye kadar ABD’de gebelerin yalnızca %40'ı COVID-19'a karşı aşılanmıştır. Rakamlar dünya genelinde benzer şekilde düşüktür.

Gebelerde şiddetli hastalık riski

COVID-19 enfeksiyonunun gebelik sırasında önemli bir risk oluşturduğu konusunda şüphe yoktur. Gebelikte vücut fetüse karşı tolerans geliştirmek amacıyla bağışıklık sisteminin belirli bölümlerini baskılamaktadır. Kan hacminin artışı da kardiyovasküler sistemin yükünü artırır. Büyüyen rahim diyaframı yukarı iterek akciğer kapasitesini küçültür. Harvard Tıp Fakültesi’nden maternal ve fetal tıp uzmanı Andrea Edlow 'bu durumdayken akciğerleri ve kardiyovasküler sistemi etkileyen viral bir hastalık geçirilmesi yaşamı tehdit eden mükemmel bir fırtınaya yol açar' demiştir.

Ağustos 2021'de bir çalışma 500 ABD tıp merkezinde doğum yapan 870.000'e yakın kadının verilerini gözden geçirmiştir. COVID-19 tanısı konulan kadınların ölüm ve entübasyon olasılığı sırasıyla 15 ve 14 kat daha fazla bulunurken erken doğum olasılığı 22 kat artmıştır. 11 Ağustos'ta CDC ve Haziran ayında Dünya Sağlık Örgütü en yüksek risk altındaki gebelerin aşı olmasını önermiştir.

Yeni kılavuzlar Delta varyantının oyunu değiştirdiği bir dönemde ortaya çıktı: her yerde vaka artışı görülürken gebeler arasında da hastalık şiddetinin arttığı saptanmıştır. Örneğin Ekim 2021'de İngiltere'de hastanelerdeki en kritik COVID-19 hastalarının yaklaşık %20'sini aşılanmamış gebe hastalar oluşturuyordu. Kasım ayı sonlarında yayınlanan bir CDC raporu, Delta döneminde doğumda COVID-19 tanısı konulan kadınlarda ölü doğum riskinin önceki suşlara göre 2,7 kat daha yüksek olduğunu bildirdi. İkinci bir CDC raporu aynı koşullar altında anne ölüm riskinin de beş kat arttığını saptamıştır. 2021'in sonunda, ABD'de 25.000'den fazla gebe kadın COVİD-19 nedeniyle hastaneye yatarken 250'den fazlası hayatını kaybetmiştir.

Hayat kurtaran bir aşı

Artan risk daha fazla gebenin aşılanmasına yol açarken dünya çapındaki izleme sistemleri gebelikte aşılama hakkında bilgi toplamasına olanak sağlamıştır. Haziran 2021'de yayınlanan bir çalışma, ABD’de COVID-19 aşısı ardından doğum yapan 827 kişinin olumsuz doğum sonlanımlarının (düşük ve ölü doğum dahil gebelik kaybı ve erken doğum, doğumsal sakatlıklar ve ölüm gibi) pandemiden önce doğum yapmış (ve dolayısıyla aşı yaptırmamış) kişilerdekine benzer oranda olduğunu saptanmıştır.

Veriler birikmeye devam ederek aşının gebelikte hem güvenli hem de etkili olduğunu göstermiştir. Geçen Ekim ayında yayınlanan bir araştırmada ikinci doz aşı ardından gebelerin virüse karşı güçlü bir savunma oluşturduğu saptanmıştır. Başka birkaç çalışma COVID-19 aşısına yanıt olarak üretilen antikorların plasentayı geçtiğini göstermiştir. Edlow'un ekibi anneleri gebelik sırasında aşı olan 6 aylık bebeklerin %60'ında antikorları saptamıştır.

Yine de gebeler arasında aşılanma oranı tüm dünyada çok düşük. ABD’de gebelerde aşılanma oranı %50'nin altında iken Afrika'da bu oran %19. COVID-19'dan önce de gebelikte aşı tereddüdü bilinen bir zorluktur. Ancak pandemi ayrıca bir aşılama güçlüğüne yol açmıştır. Bu kısmen sosyal medyanın yanlış bilgileri yayma gücünün artmasından kaynaklanıyor. Edlow 'Bu gerçekten bir ölüm kalım meselesi' şeklinde yorumlamıştır.