Demans Semptomları Kışın ve İlkbaharda Zirveye Çıkıyor

Yaşlı erişkinlerde mevsim ve biliş arasındaki ilişki ile ilgili yapılmış birkaç çalışma olmasına rağmen, mevsim ve biliş ile nörobiyolojik korelasyonlar arasındaki ilişki ile ilgili az sayıda veri mevcuttur. Mevsimlerin, Alzheimer hastalığının tanı ve tedavisi için önemli translasyon ve tedavi etkileri olabilir. Kanadalı araştırmacılar yaptıkları yeni bir çalışmada bu etkileri ölçmeyi amaçladılar. Araştırmacılar ABD, Kanada ve Fransa'da kohort çalışmalarına kayıtlı 3.353 kişinin verilerini analiz ettiler. Katılımcılar nöropsikolojik testlere tabi tutuldu ve bazı katılımcılar için Alzheimer hastalığı ile ilişkili protein ve gen düzeyleri değerlendirildi.

İleri yaşlı kişilerin 3 gözlemsel toplum temelli kohort çalışması (Rush Bellek ve Yaşlanma Projesi [MAP], Religious Orders Çalışması [ROS] ve Azınlık Yaşlanma Araştırması [MARS]) ve 2 gözlemsel hafıza-kliniği temelli kohort çalışması (Lariboisière Hastanesi Nöroloji Merkezi Bilişsel [CNC] çalışması ve Sunnybrook Demans Çalışması [SDS]) arasından toplam 3.353 katılımcının verileri incelendi. Katılımcı alt kümelerinde, beyin omurilik sıvısı Alzheimer hastalığının biyobelirteçlerini, standartlaşmış yapılandırılmış otopsi ölçümlerini ve RNA dizilemesi ile prefrontal korteks gen ekspresyonunu değerlendirdiler. Mevsim ile bu değişkenler arasındaki ilişkiyi iç içe geçmiş çoklu doğrusal ve lojistik regresyon modelleri kullanarak incelediler.

Bilinen Mevsimsel Etkilerden Farklı

Çalışma sonucuna göre, mevsim ve biliş arasında güçlü bir ilişki vardı. Ortalama bileşik global bilişsel işlev, yaz ve sonbahar aylarında, kış ve ilkbahar ile karşılaştırıldığında daha yüksekti ve bu farkın kognitif etkideki eşdeğeri, yaştaki 4,8 yıllık fark ile eşdeğerdi. Ayrıca, hafif kognitif bozukluk veya demans için kriterleri karşılama olasılığı kış ve ilkbaharda daha yüksekti. Bu sonuçlar; depresif semptomlar, uyku, fiziksel aktivite ve tiroid durumu gibi çoklu potansiyel eşlik eden faktörlere karşı dengeliydi ve Alzheimer patolojisi olan olgularda da bu durum devam etmekteydi. Üstelik mevsim, yaz aylarında zirveye çıkan beyin omurilik sıvısı Aβ seviyesinde ve biliş ritimleri için faz veya anti-fazda olan ve sırasıyla BCL11A, CTCF, EGR1, MEF2C ve THAP1 dahil olmak üzere birçok mevsimsel ritmik transkripsiyon faktörü için bağlanma yerleri ile ilişkili olan ve birlikte eksprese edilen genlerin 4 biliş-ilişkili modülünün beyin expresyonunda belirgin bir etkiye sahipti.

Araştırmacılar ortaya koydukları bu ilişkinin, Alzheimer demansı olan ve olmayan erişkinlerde bilişi önemli ölçüde geliştirmemizi sağlayabileceğini belirttiler.