Dünyanın Son Yirmi Yılda Karşılaştığı Üç Koronavirüs

Son yirmi yılda, dünyada üç koronavirüsün ortaya çıktığını ve önemli küresel sağlık sorunlarına ve salgınlara neden olduğu görülmüştür. Koronavirüsler, elektron mikroskobu negatif boyamada karakteristik bir görünüme sahip zarflı, segmentsiz, tek sarmallı, RNA virüsleri olarak tanımlanmaktadır. Nitekim, karakteristik elektron mikroskobu görünümünün, bir konsensüs koronavirüs primeri kullanarak Dr Urbani’nin solunum örneğinden alınan nükleik asitleri büyütmek ve sıralamak için bir ipucu olduğu bildirilmiştir. Yeni virüsün dizisinin, o sırada insan hastalığına neden olduğu bilinen diğer koronavirüslerden önemli ölçüde farklı olduğu belirtilmiştir. Virüs nihayetinde SARS-CoV olarak adlandırılmış çünkü ateşli hastalarda şiddetli akut solunum sendromu olmakla birlikte pnömoni, öksürük ve nefes darlığı gibi alt solunum semptomları ile ortaya çıkabildiği gözlemlenmiştir.

SARS-CoV salgını Guangdong, Çin'de başlamış olmakla birlikte Güneydoğu Asya, Kuzey Amerika, Avrupa ve Güney Afrika'daki birçok ülkeye yayılmıştır. Bilim insaları bulaşmanın, öncelikle öksürme veya hapşırma sırasında, kişisel temas yoluyla veya kontamine yüzeylere dokunarak meydana gelen damlacıklar yoluyla insandan insana gerçekleştiğini belirtmişlerdir. İzolasyon önlemlerine uyulmazsa ve belirli prosedürler sırasında bulaşma da meydana geldiğinden, sağlık çalışanları özellikle hastalığa yakalanma riski altındadır. Son SARS-CoV vakası, 8.000'den fazla kişiyi enfekte ettikten ve %9,5 olarak hesaplanan vaka ölüm oranıyla 774 ölüme neden olduktan sonra Eylül 2003'te meydana gelmiştir. Dokuz yıl sonra, Orta Doğu'da solunum hastalığına neden olan yeni bir koronavirüs ortaya çıkmış dolayısıyla MERS-CoV adını almıştır. MERS-CoV semptomları spesifik olmamasına karşn birçok hasta şiddetli akut solunum sıkıntısı ile sonuçlanmaktadır. Bu hastalarda, tüm vakalar Arap Yarımadası'ndaki veya yakınındaki kişilerle bağlantılı olduğundan seyahat öyküsü zorunlu olmuştur. SARS-CoV'ye benzer şekilde, sağlık uzmanları, Güney Kore'deki salgında gösterildiği gibi, hastalığa yakalanma konusunda daha yüksek risk altında olmakla birlikte, SARS-CoV ile karşılaştırıldığında, MERS-CoV hala dolaşımdadır ve vaka ölüm oranı çok daha yüksektir. MERS-CoV'nin kontrolüne izin veren şey düşük R0'dır, yani hastalığı olan her kişi bunu yalnızca bir kişiye bulaştırmaktadır.

Virüsün hızla yayılmasına izin veren faktörler

30 Aralık 2019'da, Çin'in Wuhan kentinde etiyolojisi bilinmeyen pnömonili bir grup hasta gözlemlenmiş ve Pekin'deki Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Çin bürosuna bildirilmiştir. Bir hafta sonra, 7 Ocak 2020, bu hastalardan yeni bir koronavirüs (SARS-CoV-2) izole edilmiştir. Bu virüs başlangıçta yeni koronavirüs 2019 (2019-nCoV) olarak anılmasına karşın 11 Şubat 2020'de WHO tarafından resmi COVID-19 adı verilmiştir. Bu yeni virüs, öncüllerinden ikisinden daha fazla insanı etkilemiştir. Bu virüsün hızla yayılmasına birkaç faktör izin vermiştir. Bu faktörler, Wuhan’ın, 11.000.000'den fazla nüfusu ile Çin'in Hubei eyaletinin başkenti ve kişiden kişiye aktarımı artıran ve vakaları diğer yerlere yayma olasılığını artıran önemli bir ulaşım merkezi olması olarak açıklanmıştır. Bu noktada, R0, 2 ile 3.5 arasında hesaplanmaktadır ve bu, bir hastanın hastalığı iki ila üç kişiye aktarabileceğini göstermektedir. Hastalar ateş, kuru öksürük ve nefes darlığı ile başvurmakla birlikte en şiddetli vakalarda zatürree görülmektedir. Yapılan çalışmalar vaka ölüm oranının yaklaşık %2 ila %3 olduğunu göstermiştir. SARS-CoV-2, ölüm oranı MERS-CoV enfeksiyonlarından daha düşük olmasına rağmen, öncekilerden çok daha fazla ölüme neden olmaktadır, çünkü çok daha fazla vaka görülmektedir. Özetle, SARS-CoV-2'nin hikayesi gelişmeye devam etmekle birlikte araştırmacılar, SARS-CoV ve MERS-CoV'nin farklı davranışları olduğundan, SARS-CoV-2’nin muhtemelen salgın ilerledikçe öğreneceğimiz kendine özgü özelliklere sahip olacağına dikkat çekmişlerdir.