Farklı Bir Varyantla Başa Çıkmak: Delta Doktorları Neden Endişelendiriyor?

İlk olarak Hindistan'da saptanan ve birkaç ay içinde tüm dünyaya yayılan Delta varyantının büyük ölçüde aşılanmamış popülasyonda 3 milyona yakın ölüme neden olmuş olabileceği düşünülüyor. Birleşik Krallık araştırması Delta varyantının oldukça bulaşıcı olduğunu göstermektedir. Alfa varyantından ise yaklaşık %60 daha kolay bulaşmakmaktadır. Önceki varyantta bir kişi virüsü 2-3 kişiye yayabilirken, epidemiyolog Adam Kucharski temel üreme sayısı olarak adlandırılan bu sayının Delta için 6 civarında olabileceğini, yani her enfekte kişinin ortalama 6 kişiye virüs bulaştırdığını düşünüyor.

WHO Sağlık Acil Durumlar Programı Direktörü Mike Ryan, yakın tarihli bir basın toplantısında ‘Delta varyantı bu virüslerin en yeteneklisi ve en hızlısıdır’ demiştir.

İlk kanıtlar aşılanmamış kişilerde daha ağır hastalığa da neden olabileceğini göstermektedir. Ontario Toronto Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalık epidemiyologu olan Ashleigh Tuite, ‘Yoğun bakım ve hastane yatışları ve ölüm riski açıkça artmıştır’ demiştir. Ontario'da yürütülen bir çalışmada Şubat ve Haziran 2021 arasında SARS-CoV-2 testi pozitif çıkan en az 200.000 kişinin sağlık sonuçlarını gözden geçirilmiştir. Koronavirüsün 2020'de dolaşan varyantına göre Alfa, Beta veya Gama varyantlarının şiddetli COVID-19 olasılığını orta derecede artırdığı açıklanmıştı. Delta varyantının aşı durumundan bağımsız olarak hastaneye yatma ya da ölüm olasılığını eski varyantlara kıyasla %50 artırdığı bulunmuştu. İngiltere Halk Sağlığı tarafından İngiltere ve İskoçya'dan elde edilen kanıtların analizi de Delta ile hastaneye yatış riskinin arttığını göstermektedir.

Gelişmiş virüs

Delta varyantları orijinal virüsle karşılaştırıldığında yaklaşık 15 farklı mutasyona sahiptir. Bunlardan ikisi spike proteini mutasyonudur. Başka bir mutasyonda bağlanma bölgesinden uzakta yer alan P681R olarak bilinen mutasyondur. Washington Üniversitesi UW Tıp Klinik Viroloji Laboratuvarı müdür yardımcısı Alexander Greninger bu mutasyonun virüsün hücreye yapışan kısmının esnekliğini artırdığını söylemiştir. Başka bir teori, P681R'nin virüsün hücreleri bir araya getirerek kümeler halinde birleştirme yeteneğini de artırabileceğidir. Bu kaynaşmış hücre topları sinsitya olarak adlandırılır. Nature dergisindeki yeni bir makaleye göre Delta varyantının oluşturduğu sinsitya önceki varyantlar tarafından oluşturulandan daha büyüktür. Bunların, virüsün daha hızlı kopyalanarak viral yükün artışına yol açtığı düşünülebilir. Bu da virüsün insandan insana bulaşma yeteneğini artırabilir.

Bulaşıcılığının artmasına ek olarak Delta varyantının sinsitya oluşturmasının iki önemli sonucu daha olabilir. Virüsün bağışıklık sistemimizden saklanmasına yardımcı olabilir ve virüs vücuda daha fazla zarar verebilir. Bir virüs hücreye bulaştığında, hücrenin protein üretme makinelerini bozarak kendisinin kopyasını çıkarır. Hücre ölünce bu yeni kopyalar hücrenin dışındaki plazmaya salınır ve yeni hücrelere bulaşır. Hücre dışı alanda bağışıklık sistemimizin onunla savaşmak için yaptığı nötralize edici antikorlar virüse saldırılabilir. Antikorlar hücrenin içine giremez. Bu virüsler sinsityalar aracılığıyla bir hücreden diğerine gidiyorsa antikorun yararı azalır.

Kaçış Ustası

Son çalışmalar Delta'nın aşılamaya yanıt olarak gelişen antikorlardan Alfa veya B.1.1.7 varyantına göre daha fazla kaçabildiğini göstermektedir. Etki, genel olarak aşılara daha zayıf yanıt verme eğiliminde olan yaşlı yetişkinlerde daha belirgindir. Bağışıklık sisteminden bu şekilde kaçabilmesi iki doz aşı olmamış kişilerde sorun yaratabilir. Birleşik Krallık verilerine göre tek doz aşının Delta ile hastalığı önleme oranı %31 ve hastane yatışını önleme oranı %75’dir. İki dozdan sonra aşılar hala son derece etkilidir; Delta'ya karşı hastalık için %80 koruma sağlarken hastane yatışı önleme oranı %94’dür. Bu nedenle yetkililer iki dozun mümkün olan en kısa sürede yapılmasını önemle tavsiye etmektedirler.

Bilim insanları Delta hakkında bildiklerimizin aşılamayı her zamankinden daha önemli hale getirdiğini düşünmektedir.
Tuite, ‘Panik yapmak ya da pandeminin asla bitmeyeceğini söylemek için bir neden değil, çünkü bugün bildiğimiz şey aşıların son derece koruyucu olmaya devam ettiğidir’ demiştir.