Fekal Gizli Kan Testi Gerçekten Etkili Mi?

Fekal gizli kan testi günümüzde kolorektal kanser (KRK) taramasında rutin olarak önerilen testlerden biridir. Yeni tamamlanan bir çalışmada bu testin ne kadar etkili olduğu değerlendirildi.

Finlandiya fekal gizli kan tarama programı (2004-2011), 60 ila 69 yaşları arasındaki 320.000'den fazla erkek ve kadında yürütüldü. Katılımcılar rastgele tarama ve kontrol kollarına atandılar. 2015 yılında yayınlanan bu çalışmadan elde edilen sonuçlarda, önceki birkaç randomize tarama çalışmasında elde edilen bulguların aksine, iki kol arasındaki KRK mortalitesi açısından bir fark bulunmadı. Yeni tamamlanan çalışmada ise araştırma ekibi mortalitenin ötesindeki farklılıkları inceledi.

Yapılan analize göre fekal gizli kan testinin erkeklerde birkaç farklı sonucu iyileştirmede etkili olduğu, ancak kadınlarda etkili olmadığı görüldü. Sol taraf tümörleri olan erkeklerde bu test özellikle faydalıydı. Bu alt grupta, fekal gizli kan taraması daha iyi genel sağkalım, daha düşük radikal olmayan rezeksiyon oranları ve postoperatif kemoterapiye azaltılmış bir ihtiyaç görüldü. Bununla birlikte, bu yararlar kadınlarda veya sağ taraflı tümörleri olan erkeklerde görülmedi.

Bulguların Ayrıntıları

Çalışmadaki 321.311 kişiden, tarama kolunda 743, kontrol kolunda 617 KRK vakası tespit edildi. Tarama grubundaki hastaların, tüm tümörün başarılı bir şekilde çıkarılmasını deneyimleme olasılığı daha yüksek, kemoterapi gerektirme olasılığı daha düşük ve acil ameliyat geçirme olasılığı daha düşüktü.

Kontrol grubunda, tarama grubundaki hastalara göre %50 daha fazla acil ameliyat, %40 daha fazla tümör eksizyonu ve %20 daha fazla kemoterapi tedavisi uygulandı. KRK, kadınlarda erkeklere göre daha azdı: %0.34'e karşılık %0.50 (risk oranı [RR], 0.82). Kadınların sağ yerleşimli tümörlere sahip olma olasılığı erkeklere göre daha yüksekti (%32.0'a karşılık %21.3 (RR, 1.51).

Kontrol kolunda sağkalım, KRK'li erkeklerde tarama kolunda olduğundan daha kötüydü (HR, 1.31), ancak kadınlarda farklı değildi (HR, 1.07). Ancak sağkalım yararı sağ taraf tümörleri olan erkeklerde görülmedi (HR, 1.19). Sağkalım oranları kadınlarda tümörün lokasyonundan etkilenmedi. Erkekler arasında, 5 yıllık genel sağkalım oranları, tarama kolunda %68.8, kontrol kolunda %61.5 idi. Kadınlar arasında, oranlar sırasıyla %70.7 ve %71.5 idi.