
P Vitamini, bir zamanlar flavonoidler adı verilen bir grup bitki bileşiği için kullanılan bir terim olmasına karşın bu bileşikler aslında vitamin değildir. Araştırmacılar meyvelerde, sebzelerde, çayda, kakaoda ve şarapta bulunan çeşitli flavonoid türlerinin olduğunu belirtmişlerdir. Flavonoidler bazı yiyeceklere rengini vermekle birlikte bitkilere ultraviyole (UV) ışınlarından, enfeksiyondan koruma ve sağlık açısından faydalar sağlayabilmektedirler. Yapılan bu çalışma, farklı flavonoid kategorileri, besin kaynakları ve olası faydaları hakkında bilgiler de dahil olmak üzere P vitamini hakkında genel bir bakış sunmaktadır.
Biyoflavonoidler olarak da bilinen flavonoidler, altı alt sınıfa sahip bir polifenol bitki bileşiği ailesi olmakla birlikte şu anda 6.000'den fazla bilinen flavonoid bulunmaktadır. 1930'da bilim insanları tarafından bir portakaldan ilk kez çıkarıldığında, yeni bir vitamin türü olduğu düşünüldüğünden P vitamini olarak adlandırılmıştır.
Araştırmacılar favonoidlerin vitamin olmadığından bu isimin artık kullanılmadığını ifade etmişlerdir. Flavonoidler bitkilerde enfeksiyonu önlemeye, güneşe ve çevresel strese karşı korumaya ve tozlaşma için böcekleri çekmeye yardımcı olmak için bulunmakla birlikte çilek, kiraz ve domates gibi birçok koyu renkli meyve ve sebzenin renginden de sorumludurlar. Flavonoidlerin başlıca sınıfları ve besin kaynakları flavonoller, flavonlar, flavanonlar, izoflavonlar, antosiyanidinler, flavanoller ve flavan-3-ols olarak sıralanmıştır.
Diyetteki en bol flavonoid kaynağı olan flavonoller arasında kaempferol, quercetin, myricetin ve fisetin bulunmakla birlikte bu bileşikler zeytinyağı, çilek, soğan, lahana, üzüm, domates, kırmızı şarap ve çaylarda bulunmaktadır. Flavonlar, gıda tedariğinde de yaygın olarak bulunmakla birlikte maydanoz, kekik, nane, kereviz ve papatyada bulunmaktadırlar. Flavanoller ve flavan-3-ols, siyah, yeşil ve oolong çayında yüksek konsantrasyonlarda bulunan epikateşin ve epigallokateşin gibi kateşinleri içermekle birlikte flavanoller ayrıca kakao, elma, üzüm ve kırmızı şaraplarda bulunmaktadır. Araştırmacılar turunçgillerde bulunan flavanonların portakal, limon ve diğer turunçgil kabuklarının acı tadından sorumlu olduklarını belirtmişlerdir. Örnekler arasında hesperitin, naringenin ve eriodictyol bulunmaktadır.
Flavonoidlerin çeşitli sağlık yararları
Araştırmacılar en iyi bilinen izoflavonların, soya fasulyesi ve soya ürünlerinde bulunan genistin ve daidzin olduğunu belirtmişlerdir. Kırmızı, mavi veya mor meyve ve sebzelerin çoğu renklerini antosiyanidinlerden almaktadır. Cyanidin, delphinidin ve peonidin gibi bileşikler kızılcık, çilek, yaban mersini, böğürtlen, üzüm ve kırmızı şarapta bulunmaktadır. Flavonoidlerin başlıca sınıfları arasında flavonoller, flavonlar, flavanoller, flavanonlar, izoflavonlar ve antosiyanidin bulunmakla birlikte meyveler, sebzeler, kırmızı şarap, kakao ve çaylarda farklı flavonoid türleri de bol miktarda bulunmaktadır.
Flavonoidlerin çeşitli sağlık yararları sağladığı ve kalp hastalığı, diyabet ve diğer hastalıkları önlemeye yardımcı olduğu düşünülmektedir. Araştırmacılar flavonoidlerin belki de üzerinde en çok çalışılan işlevinin, antioksidan görevi görme yetenekleri olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca flavonoidlerin hücre hasarına ve hastalığa yol açabilen serbest radikal adı verilen reaktif moleküllerin oluşumunu azalttığı gösterilmiştir. Araştırmalar, antioksidan görevi gördüklerini ve kronik hastalıklara karşı korunmaya yardımcı olabileceğini göstermekle birlikte, araştırmacılar flavonoidlerin insan vücudundaki yararlı etkilerinin metabolizma ve diğer faktörler tarafından sınırlandırılabileceğini belirtmişlerdir.
Araştırmacılar flavonoidlerin olası faydalarından yararlanmak için çeşitli bitki besinlerinin yenilmesi gerektiğini ve takviyelerin de mevcut olmasına karşın etkilerinin iyi anlaşılmadığı için yalnızca bir sağlık uzmanına danıştıktan sonra alınması gerektiğini belirtmişlerdir.
Lizzie Streit, What Is Vitamin P? Flavonoids Explained, Healthline.com, 18 September 2020
+ Tüm Referansları Göster