Genç Yetişkinlerde Bitkisel Ağırlıklı Beslenme İleri Yaştaki Kalp Hastalığı Riskini Düşürebilir

Amerikan Kalp Derneği Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri, çeşitli meyve ve sebzeler, tam tahıllar, yarım yağlı süt ürünleri, derisiz kümes hayvanları ve balık, kabuklu yemiş, bakliyat ve tropik olmayan bitkisel yağ ağırlıklı bir diyet önermekte, doymuş yağ, trans yağ, sodyum, kırmızı et, tatlılar ve şekerli içeceklerin kısıtlanmasını tavsiye etmektedir.

Otuz yıl boyunca takibi yapılan uzun süreli bir çalışmaya göre, genç yetişkinlikte bitkisel ağırlıklı beslenme orta yaş grubunda kalp hastalığı riskini düşürmektedir. Yaklaşık 15 yıllık takibe sahip başka bir çalışmaya göre, 'Portfolyo Diyeti' olarak isimlendirilen bitkisel ağırlıklı beslenme kolesterolü düşürmekte ve menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda kalp-damar hastalığı riskini azaltmaktadır.

Ayrıntılı beslenme öyküsü alınan 18-30 yaşlarındaki 4946 katılımcı, kalp-damar hastalıklarıyla ilişkisi bilinen üç yiyecek grubu temel alınarak incelenmiştir:

1. Faydalı gıdalar (meyveler, sebzeler, hububat, kabuklu yemiş ve tam tahıllar)

2. Zararlı gıdalar (kızarmış patates, bol yağlı kırmızı et, tuzlu abur cubur, şekerleme, gazoz)

3. Nötr gıdalar (patates, işlenmiş tahıllar, yağsız et, kabuklu deniz ürünleri)

Ağırlıklı olarak faydalı yiyecekleri yiyen katılımcıların skoru daha yüksek, ağırlıklı zararlı yiyecekleri yiyen katılımcıların skoru daha düşüktür. Genel olarak, daha yüksek değerler besinsel açıdan zengin, bitkisel ağırlıklı beslenmeye karşılık gelmektedir.

Bulgulara göre, 32 yıllık takip sırasında, katılımcılardan 289’sinde kardiyovasküler hastalık (kalp krizi, inme, kalp yetmezliği, kalple ilişkili göğüs ağrısı veya damarlarda pıhtı) gelişmiştir. Uzun süreli beslenme kalitesi skoru en üst %20 arasında olan (bitkisel ağırlıklı beslenen, zararlı hayvansal ürünü az tüketen) kişilerde kardiyovasküler hastalık ihtimali %52 daha düşüktür. Katılımcıların yaşlarının 25 ila 50 arasında olduğu çalışmanın 7. ve 20. yılları arasında, beslenme alışkanlıklarını iyileştirenlerde (bitkisel ağırlıklı beslenen, zararlı hayvansal ürünü az tüketen), zararlı beslenme alışkanlıklarını sürdüren katılımcılara kıyasla kardiyovasküler hastalık geçirme ihtimali %61 daha düşüktür. Katılımcılar arasında az sayıda vejetaryan mevcuttu, dolayısıyla bu çalışma et, süt ürünleri ve yumurtalar gibi hayvansal ürünleri dahil etmeyen sıkı vejetaryen diyetin olası faydalarını değerlendirememiştir. Bu çalışma gözlemsel olduğundan, beslenme ve kalp hastalığı arasında neden-sonuç ilişkisine dair bir kanıt sağlayamamıştır.

Portfolyo Diyeti olarak bilinen, kabuklu yemiş, bitkisel soya proteinleri, hububat, tofu, yulaf, arpa, patlıcan, portakal, elma, çilekgiller, bitkisel steroller, zeytinyağı, kanola yağı ve avokadodaki tekli doymamış yağları bol miktarda içeren, doymuş yağı ve diyetsel kolesterolü kısıtlanmış ve "kötü kolesterol seviyelerini düşürdüğü iddia edilmiş ve iki randomize çalışmada ortaya konmuş olan diyetin uygulandığı diğer çalışmada, menopoz sonrası büyük bir hasta grubunda kalp-damar hastalıklarıyla beslenmenin ilişkisi araştırılmıştır. Çalışmada, kalp-damar hastalığı bulunmayan, yaş ortalaması 62 olan 50-79 yaş arasındaki 123.330 Amerikalı kadın yer almıştır ve çalışma 2017 yılına dek 15 yıl boyunca takip edilmiştir.

Bu çalışmanın bulgularına göre, Portfolyo Diyeti uygulayan kadınlarda kalp-damar hastalığı riski yüzde 11, koroner kalp hastalığı riski yüzde 14 ve kalp yetmezliği riski yüzde 17 daha az olmakla birlikte, bu beslenmeyle inme ve artial fibrilasyon arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır. Bulgular, kolesterol düşürücü bitkisel ağırlıklı Portfolyo Diyetinin kalp-sağlık faydasını, bu diyeti uygulayanların kalp-damar hastalığı geçirme riskinin daha düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada doz yanıtı da saptanmıştır. Yani, herhangi bir zamanda Portfolyo Diyetine birkaç öğe ile başlayabilir, zaman içinde daha fazla öğe ekleyerek daha fazla kalp-sağlık faydası elde edebilirsiniz.

Bu çalışma gözlemsel olduğu ve beslenme ile kardiyovasküler olaylar arasında doğrudan neden-sonuç ilişkisini kuramamakla birlikte, geniş çalışma popülasyonu sayesinde beslenme-sağlık ilişkisi için bugüne kadarki en güvenilir tahmini sağlamaktadır. Bununla birlikte, bu bulgular daha genç kadınların ve erkeklerin yer aldığı ek popülasyonlarında daha fazla incelenmelidir.

Amerikan Kalp Derneği Dergisinde yayınlanan bu iki araştırmaya göre, besin değeri yüksek bitkisel ağırlıklı beslenme her yaşta kalp dostudur ve bu şekilde beslenen genç yetişkinler ve menopoz sonrası kadınlar daha az kalp krizi geçirmektedir. Araştırmacılara göre, bu diyetin faydalı etkiler göstermesi için sadece bitkisel ürünler içermesi şart değildir. İnsanlar olabildiğince doğala yakın, fazla işlenmemiş bitkisel gıdalardan dilediklerini tercih edebilir ve arada sırada kızarmamış kümes hayvanları, balıklar ve yarım sağlı süt ürünlerini dahil edebilirler.