Genomlarımızda Dirilen Fosil Virüsler ve Etkileri

Avindra Nath’ın kliniğine tedavi için gelen HIV'li kişiler arasında garip ateşler ve olağandışı enfeksiyonlar yaygındır. 2005 yılında bir genç adam kollarını ve bacaklarını hareket ettirmek için mücadele ettiğinde Nath şaşkına döndü. Bu genç adama birkaç yıl önce HIV teşhisi konmuş olmasına rağmen, yeni semptomları motor nöron hastalığı olarak da bilinen amyotrofik lateral skleroz (ALS) ile eşleşti. HIV'in kontrol altına alınması için Nath onu antiretroviral ilaçlar almaya ikna etmiş ve herkesin şaşkınlığına rağmen, ALS semptomları da iyileşmiştir.

ALS, istemli hareketi kontrol eden sinir hücrelerinin ilerleyen bozulması ve ölümünden kaynaklanmakla birlikte bu yıkımı tetikleyen şey belirsizdir ve iyileşmesi nadirdir. Baltimore'daki Johns Hopkins Üniversitesi'nde bir immünoloji kliniği işleten Nath, Puzzled, tıbbi literatürü aramaya başlamış ve orada, HIV ve ALS'li, ALS semptomlarının virüslerin çoğalmasını durduran antiretroviral ilaçlarla iyileştiği diğer insanları bulmuştur. Bu nörolojik durum, DNA'mızda saklanan ve HIV tarafından hayata döndürülen hareketsiz bir virüs tarafından tetiklenebilir mi? Bu soru sadece ALS için geçerli bir soru değil. Multipl skleroz (MS), şizofreni ve hatta tip 1 diyabet gibi hastalıkların bazı durumlarda genomlarımıza gömülü eski virüsler tarafından tetiklenebileceği olasılığına da değiniyor. Bu virüsler belirli koşullar altında, kendilerinin mutasyona uğramış versiyonlarını canlandırıp üretmeye başlayabilir, bağışıklık sistemini komşu dokulara saldırmaya ve yok etmeye tetikleyebilirler.

New York'taki Cornell Üniversitesi'nde moleküler biyolog Cedric Feschotte bunun yeni vahşi bir hastalık teorisi olduğunu belirtiyor. Aslında virüslerin çoğu sadece geçici ziyaretçidir ve bizi ya hasta edip yakın zamanda iyileştiriyorlar ya da öldürüyorlar. Bununla birlikte geçmişte biyolog Peyton Rous’un kansere neden olan bir virüs keşfi, virüslerin DNA'mızda yerleşik olabileceği konusunda araştırmacılara ilk ipuçlarını sağlamıştır. Keşif, 1910'da, bir kadının New York'taki Rockefeller Enstitüsü'nün kapısını çalmasıyla, göğsünde büyüyen sarkom adı verilen bir tümörü olan değerli Plymouth Rock tavuğunu kavramasıyla başlamıştır. Nedenini merak eden Rous, tümörün küçük bir parçasını diğer tavuklara nakletmiş sonuç olarak da kanser hücreleri ve beraberindeki bakteriler filtrelendiğinde bile oldukça invaziv bir kanser geliştirdiklerini bulmuştur. Buradaki suçlu, retrovirüs adı verilen ve genomlarının bir kopyasını enfekte ettikleri hücrelerin DNA'sına sokan, daha önce bilinmeyen bir virüs grubunun üyesi olan Rous sarkom virüsü (RSV) idi. Bu, ana sistemin bağışıklık sistemini diğer virüslerin yapamayacağı bir şekilde sonuçlandırabilecek bulaşıcı parçacıklar yapmadan çoğalabilecekleri anlamına gelmektedir. Retrovirüslerin keşfi ilginç bir olasılık doğurmuştur; eğer sperm veya yumurta hücresini enfekte edecek olsaydık, viral DNA'yı art arda nesiller boyunca ebeveynlerden yavrulara geçirilebilirdik. Bilim insanları bunun RSV ile olduğuna dair hiçbir kanıt bulamamasına rağmen, tavuk genomuna sıkışmış diğer retrovirüsleri tanımlamışlardır. Araştırmacılar bu endojen retrovirüsleri adlandırdılar çünkü virüsler bir hayvanın içinden gelmiş ve 1980'lerin ortalarında da insanlarda bulunmuştur.

MS için Test Edilen Yeni Bir İlaç

Muhtemelen en büyük gelişme, Perron'un 2006 yılında retroviral proteinleri hedef alan MS için yeni tedaviler geliştirmek üzere kurduğu GeNeuro adlı bir İsviçre ilaç şirketinden geldi. GeNeuro, HERV-W'den ENV proteinine bağlanan ve yıkımını tetikleyen bir ilacı test etmiştir. Geçen Eylül ayında yapılan bilimsel bir konferansta MS'li 270 kişi ile yapılan bir araştırmanın sonuçları, ilacın beyin dokusunun büzülmesini yüzde 40 oranında yavaşlattığını göstermiştir. Beyin dokusundaki bu büzülme, hastalığın en yıkıcı sonuçlarından biri olmakla birlikte geri dönüşümsüz nörolojik ve bilişsel bozukluklara da yol açabilir. Şirket ayrıca pankreasta insülin üreten beta hücrelerinin tahrip olmasından kaynaklanan başka bir otoimmün durum olan tip 1 diyabetli kişilerde bu ilacı test etmeye başlamıştır. Hareket, 2017 çalışmasının, tip 1 diyabetli bir grup insanın yaklaşık olarak yarısının pankreatik hücrelerinde HERV-W aktivitesini tanımlamasından sonra gelmektedir. Ayrıca firma ALS ve şizofreni ile ilgili retrovirüs aktivasyonu ile ilişkili bazı psikozları tedavi etmek için de antikorlar üzerinde çalışmaktadır. Araştırmacılar tarafımızdaki ilaçlar ile genomlarımızda gizlenmiş görünmez düşmanlara karşı bir başka önemli zafer daha kazanabileceğimizi belirtmişlerdir.