Göz Teması, Video Görüşmeleri Sırasında Otonom Sinir Sistemini Harekete Geçirebilir Mi?

Finlandiya'daki Tampere Üniversitesi'nden yapılan yeni bir araştırma, video görüşmeleri sırasında göz temasının gerçek, yüz yüze göz temasıyla benzer psikofizyolojik yanıtlar ortaya çıkarabildiğini bulmuştur. Video konferans her zamankinden daha yaygın hale geldiği bildirilmiştir. Özellikle koronavirüs pandemisi sosyal etkileşimleri sınırladığı için, insanların arkadaşlarıyla ve aileleriyle bağlantı kurmak ve evden çalışmak için video görüşmelerine güvendikleri belirtiliyor.

Video görüşmesi, çoğumuzun alışkın olduğu yüz yüze temasın yerini tamamen alamasa da, yapılan yeni bir çalışma, başka birinin göz temasına olan duygusal yanıtlarımızın video ve yüz yüze etkileşim sırasında oldukça benzer olabileceğini düşündürmektedir. Son zamanlarda yayınlanan çalışma, çeşitli durumlarda göz temasına fiziksel reaksiyonları araştırmıştır. Araştırmacılar, başka bir kişinin doğrudan ve engellenmiş bakışlarını yüz yüze etkileşim, video görüşmesi ve sadece video izleme olarak üç durumda görmenin yol açtığı tepkileri karşılaştırmışlar ve bu durumlarda, katılımcıların cilt iletkenliğini ve yüz kaslarının aktivasyonunu ölçtüklerini bildirmişlerdir. Deri iletkenliğindeki değişikliklerin, etkinin bir göstergesi olan otonom sinir sisteminin aktivasyonunu yansıtırken, yüz kaslarının aktivasyonunun, etkinin pozitifliğini veya olumsuzluğunu yansıttığını gözlemlemişlerdir.

Göz Temasına Otonomik Uyarılma Yanıtı

Yapılan daha önceki çalışmaları destekleyen, yüz yüze göz temasının yüksek otonomik uyarılma tepkisi sağladığı bulunmuş olup daha da önemlisi, bu göz teması etkisinin, diğer kişi çift yönlü bir video görüşmesi sırasında görüldüğünde de gözlenmiştir. Araştırmacılar diğer kişinin sadece videoda görüldüğünde, doğrudan bakışın, aksine, otonom sinir sistemini benzer şekilde aktive etmediğini ve bunlara ek olarak, doğrudan bakışın her üç durumda da pozitif duygu ile ilişkili yüz reaksiyonlarını indüklediğinin bulunduğunu belirtmişlerdir. Başka bir deyişle, sadece doğrudan bakış algısı, zigomatik veya gülümseme kaslarını aktive etmiş olduğu ve oluklayıcıyı veya kaşlarını çatlak kasları gevşettiği gözlemlenmiştir. Çalışmanın ilk yazarı olan Jonne Hietanen, sonuçlarının, göz temasına otonomik uyarılma yanıtının başka biri tarafından görülme algısını gerektirdiğini gösterdiğini ve bu etki için başka bir kişinin fiziksel varlığının gerekli olmadığını belirtmiştir. Hiatanen, beklenmedik bir şekilde, diğer kişinin sadece videoda sunulduğunda bile, doğrudan bakışlarını görmenin, gülümsemenin ince yüz reaksiyonlarını ortaya çıkardığını gördüklerini ve bunun, bu yüz reaksiyonlarının göz temasına karşı yüksek derecede otomatik yanıtlar olduğunu gösterdiğini ifade etmiştir.

Araştırmacılar, çok geniş kapsamlı sonuçlara karşı uyarsalar da, sonuçların günlük durumlarda görüntülü görüşmelerin kullanımı üzerinde etkileri bulunmaktadır. Ayrıca Hiatanen bugünkü uygulamaların çoğunun doğrudan göz temasına izin vermediğini, çünkü diğer kişinin genellikle hafifçe önlenmiş bir bakışla görüldüğünü, bu nedenle, inperson ve video görüşmesi etkileşimleri arasındaki bu duygusal benzerliklerin Skype gibi uygulamaların kullanımına uzanıp uzanmadığının açık olmadığını da sözlerine eklemiştir.