Hafta Sonu Kurtarma Uykusu, Hafta İçi Uyku Yetersizliğinden Kaynaklanan Sağlık Hasarlarını Geri Almıyor

Çağımızda obezite ve diyabet gittikçe daha büyük sağlık krizleri haline gelmektedir ve araştırmalar kötü uykuyu bu tür metabolik problemlerle ilişkilendirmektedir. Uyku uzmanları her gece en az 7 saat kesintisiz uykuyu tavsiye etmektedirler. Bununla birlikte yapılan araştırmalara göre ABD'deki her üç yetişkinden biri yetersiz uyku almaktadır.

İnsanlar genellikle hafta sonları, hafta içi çalışma günlerinde ortaya çıkan uyku kaybından kurtulmak için uyku süresini arttırırlar. İsteğe bağlı hafta sonu iyileşme uykusunun, tekrarlayan yetersiz uyku nedeniyle metabolik düzensizliği önleyip önlemediği ise şimdiye dek bilinmemekteydi.

Yapılan yeni bir çalışmada araştırmacılar, hafta sonu uzun saatler boyunca uyumanın bu metabolik hasarı telafi edip edemeyeceğini test etmeyi amaçladılar. Sürekli yetersiz uyku (9 gece) ve isteğe bağlı hafta sonu iyileşme uykusunu takiben tekrarlayan yetersiz uyku sırasında; uyku, sirkadiyen zamanlama, enerji alımı, kilo alımı ve insülin duyarlılığını değerlendirdiler. Sağlıklı 36 genç yetişkini rastgele olarak; kontrol (CON; 9 saatlik uyku, n = 8), hafta sonu iyileşmesi olmadan uyku kısıtlaması (SR; 5 saatlik uyku, n = 14) ve hafta sonu iyileşme uykusu ile uyku kısıtlaması (WR; 5 gün hafta için yetersiz uyku, sonra 2 gün hafta sonu kurtarma uykusu, sonra 2 gece yetersiz uyku, n = 14) olmak üzere üç gruba ayırdılar.

Yetersiz Uykunun Etkilerini Silmiyor

SR ve WR grupları için yetersiz uyku, yemekten sonra enerji alımı ve vücut ağırlığını bazala göre arttırdı. İsteğe bağlı hafta sonu kurtarma uykusu sırasında katılımcılar kümülatif olarak başlangıç seviyesinden yaklaşık 1,1 saat daha fazla uyudular ve akşam yemeğinden sonra enerji alımı yetersiz uykuya göre azaldı. Ancak, hafta sonundan sonra tekrarlayan yetersiz uyku sırasında sirkadiyen faz ertelendi ve akşam yemeğinden sonra enerji alımı ve vücut ağırlığı bazal seviyeye göre arttı. SR'de tüm vücut insülin duyarlılığı, yetersiz uyku sırasında bazala karşı yaklaşık %13 azalırken, WR'de tüm vücut, hepatik ve kas insülin duyarlılığı, tekrarlayan yetersiz uyku sırasında bazala göre yaklaşık %9-27 azaldı. Ayrıca, hafta sonu boyunca toplam uyku süresi kadınlarda erkeklere göre daha düşüktü ve enerji alımı kadınlarda başlangıç seviyelerine geriledi, ancak erkeklerde durum böyle değildi.

Araştırmacılar bulguların, hafta sonu iyileşme uykusunun, tekrarlayan yetersiz uyku ile ilişkili metabolik düzensizliği önlemede etkili bir strateji olmadığını gösterdiğini belirttiler.