Hava Kirliliği Multiple Skleroz Relapslarını Tetikleyebilir mi?

66 makaleye dayanan yeni bir incelemede ve üç sık görülen nörodejeneratif hastalık üzerine yapılan bir çalışmada, hava kirliliğinin nörolojik etkileri bildirilmektedir. Havadaki parçacık maddeleri (PM), Alzheimer ve Parkinson hastalıklarında potansiyel olarak rol oynayan çevresel faktörlerden biri olarak gösterilmiştir. Multiple skleroz (MS), merkezi sinir sistemini etkileyen kronik nörolojik bir hastalıktır. Vakaların % 85'inde tekrarlayan akut iltihaplı demiyelinizasyon ile karakterize bir tekrarlayıcı başlangıç gözlenir. Hem genetik hem de Epstein-Barr virüsü enfeksiyonu, düşük D vitamini ve sigara içimi gibi çevresel faktörlere sahip, multifaktöriyel bir hastalık olarak görülen MS’te, risk faktörleri üzerine birçok çalışma yapılmıştır.

Yineleyici MS hastalarındaki nüksetme tetikleyicileri hakkında çok az şey bilinmektedir. Viral enfeksiyonlar, allerjenlere maruziyet, stres, aşılar ve gebelik potansiyel tetikleyici faktörler olarak incelenmiş ve hem ajanların çeşitliliği hem de hastaların, nükslerin azaltılması ile ilgili farklı düzeylerde klinik etkinlik gösteren çeşitli moleküller kullanılarak tedavi edilmesinden dolayı, karışık sonuçlar elde edilmiştir. Mevsimsel değişiklikler, meteorolojik parametreler ve hava kirliliği gibi mevsime bağlı faktörlerin, nüksetme olaylarında rol oynayabileceği düşünülmektedir. Dahası, MS relapslarının, MS'i hava kirliliğinin rolünü incelemek için nörolojik hastalığın iyi bir modeli haline getiren, enflamatuar süreçlerine dayandığı bilinmektedir. MS relapslarının patogenezinde hava kirleticilerinin, özellikle de aerodinamik çapı 10 μm'den (PM10) küçük olan partiküler maddelerin olası rolünü, araştıran az çalışma bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda farklı risk büyüklükleri ile dikkat çekici ilişkiler gösterilmiştir ancak hepsinde sonuçları sorgulatabilecek çeşitli metodolojik sınırlamalar mevcuttur.

Fransa’dan bir grup araştırmacının, hava kirliliğinin MS üzerindeki etkisini değerlendirmek için yaptığı bir çalışmada, PM10 ile hava kirliliği ve MS'in nüksü arasındaki ilişki vaka çapraz tasarımı ve güçlü bir veri kümesi kullanılarak araştırıldı. Çalışmaya Fransa’nın Strasbourg şehrinden 536 relapsing MS hastası dahil edildi ve 2000-2009 döneminde gözlenen 2052 nüks değerlendirildi. Relaps günleri olarak tanımlanan vakalar ve aynı hastada artı ve eksi 35 gün içinde seçilen kontroller için vaka çapraz tasarımı kullanıldı. 0 ila 30 gün arasındaki farklı gecikmeler dikkate alındı. Meteorolojik parametreler, okul ve ulusal tatiller için düzeltilmiş şartlı lojistik regresyonlar kullanıldı ve maruziyet, önce niceliksel değişken olarak, sonra ikili değişken olarak ele alındı. Ortalama PM10 konsantrasyonunun doğal logaritması, soğuk sezonda, nüks başlangıcından 1 ila 3 gün önce nüks riskiyle önemli ölçüde ilişkili bulundu. PM10 ikili değişken olarak değerlendirildiğinde ise çok dikkat çekici olmasa da tutarlı sonuçlar gözlemlendi.