Hava Yolu Aşırı Duyarlılığına Katkıda Bulunan Yeni Bir Mekanizma

Astımda hava yolları aşırı duyarlı hale gelmektedir. Uppsala Üniversitesi'nden araştırmacılar, hava yolu aşırı duyarlılığına katkıda bulunan ve bunu açıklayan yeni bir mekanizma bulduklarını bildirmişlerdir. Sonuçlar, Allergy adlı bilimsel dergide yayınlanmıştır. Yapılan çalışmalar İsveç nüfusunun yaklaşık yüzde 10'unun astım hastası olduğunu ortaya koymuştur. Astımlılarda, hava yolları soğuk hava, fiziksel efor ve kimyasallar gibi çeşitli uyaranlara aşırı duyarlıdır. Hava yolları daralmakla birlikte nefes almayı zorlaştırmaktadır. Astımı teşhis etmek için, bir kişinin hava yolu aşırı duyarlılığı belirtileri gösterip göstermediğini belirlemek için genellikle bir metakolin testi kullanılmaktadır. Metakolin, trakeanın içini kaplayan düz kas hücrelerinde muskarinik reseptörler olarak bilinenlere bağlanmaktadır. Bu kas hücreleri daha sonra kasılmaya başlayarak trakeanın daralmasına neden olmaktadır. Yeni çalışmada bilim insanları, metakolinin neden olduğu hava yolu aşırı duyarlılığının kısmen vücudun mast hücrelerinden kaynaklandığını göstermişlerdir. Araştırma, farelerin ev tozu akarlarına karşı alerjik hale getirildiği bir fare astım modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Doğuştan gelen bağışıklık sistemine ait belirli bir tipte bağışıklık hücreleri olan mast hücreleri, esas olarak solunum yolları ve deri gibi dış çevre ile temas halinde olan dokularda bulunmaktadır. Konumları ve yabancı veya patojenik maddelerin parçalarını tanıyabilen çok sayıda farklı reseptöre sahip olmaları nedeniyle, hızlı bir şekilde reaksiyona girmekle birlikte aktive olmaktadırlar.

Mast hücrelerinin M3 aracılığıyla aktivasyonu

Mast hücreleri, sitoplazmalarında, bazı maddelerin aktif formlarında depolandığı, granüller olarak bilinen saklama kapsüllerine sahiptir. Bilim insanları, mast hücresi aktive edildiğinde, bu maddelerin hızla salınabileceğini ve fizyolojik bir reaksiyona neden olabileceklerini belirtmişlerdir. Bu, vücudun patojenlere karşı savunmasında önemli bir rol oynamasına kaşın astım ve vücudun çevredeki zararsız maddelere karşı tepki vermeye başladığı diğer hastalıklarda sorun haline gelmektedir. Araştırmacılar çalışmalarında, mast hücrelerinin metakolin: muskarinik reseptör-3'ü (M3) tanıyan bir reseptöre sahip olarak hava yolu aşırı duyarlılığına katkıda bulunduğunu gösterebilmişlerdir. Metakolin M3'ü bağladığında, mast hücreleri serotonin salgılamakla birlikte bu daha sonra solunum yollarını kontrol eden sinir hücrelerine etki etmektedir. Daha sonra, hava yolları asetilkolin üretir ve bu da düz kas hücrelerinde M3'e etki etmekle birlikte trakeanın daha da kasılmasını sağlamaktadır. Araştırmacılar bir kısır döngünün yaşandığını belirtmişlerdir. Bilim insanlarının keşfi, daha önce sadece M3'ü düz kasta bloke ederek çalıştığı düşünülen ilaçların da muhtemelen etkili olduğu anlamına gelmektedir çünkü mast hücrelerinde M3 aracılığıyla aktivasyonu önlediklerini bildirmişlerdir. Buna göre, mast hücrelerinin çeşitli uyaranlara yanıt olarak hızlı bir şekilde serotonini salma, dolayısıyla solunum yolunun aşırı duyarlılığına katkıda bulunma yeteneği hafife alınmıştır.