İBH Riski Aşırı İşlenmiş Gıda Tüketimi İle Artıyor

100.000'den fazla yetişkinden elde edilen verilere göre, daha fazla işlenmiş gıda tüketen bireylerin daha az tüketenlere göre inflamatuvar bağırsak hastalığı (İBH) geliştirme riski önemli ölçüde artmaktadır. McMaster Üniversitesi'nden Dr. Neeraj Narula ve meslektaşları, 'Diyet, mikrobiyomu ve bağırsağın bağışıklık tepkisini değiştirir ve bu nedenle İBH patogenezinde rol oynayabilir' diye belirtmiştir. Önceki çalışmalarda diyet risk faktörlerinin İBH üzerindeki etkisi araştırılmış olsa da özellikle aşırı işlenmiş gıdalarla (katkı maddeleri ve koruyucular içeren gıdalar) bir ilişkinin incelenmediği çalışmalardır.

BMJ dergisinde yayınlanan bir çalışmada, araştırmacılar, büyük Prospektif Kentsel Kırsal Epidemiyoloji (PURE) Kohortunun parçası olarak, 2003 ile 2016 yılları arasında 21 ülkeden 35-70 yaşları arasındaki 116.087 yetişkinin verilerini incelemişlerdir. Katılımcılar temel gıda sıklığı anketlerini tamamladılar ve en az 3 yılda bir takip edilmiştir; medyan takip süresi 9,7 yıldır. Primer sonlanım noktası Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gelişmesidir. Bu çalışmada, aşırı işlenmiş gıda, gıda katkı maddeleri, yapay tat, renk veya diğer kimyasal bileşenler içeren tüm paketlenmiş ve formüle edilmiş yiyecek ve içecekler olarak tanımlanmıştır.

90'ında Crohn hastalığı ve 377'sinde ülseratif kolit olmak üzere 467 katılımcıda İBH gelişmiştir. Aşırı işlenmiş gıdaların tüketiminin artmasının İBH riski artışı ile önemli ölçüde ilişkili olduğu bulunmuştur. Haftada 1 porsiyon veya daha fazla işlenmiş et tüketen bireylerde, haftada 1 porsiyondan az tüketenlere kıyasla İBH riski artarken, artış tüketilen miktarla orantılı bulunmuştur. Benzer şekilde, günde 100 g veya daha fazla rafine şekerli gıda tüketen kişiler arasında, bu gıdaları hiç almayanlara kıyasla İBH riski daha yüksektir. Günde en az bir porsiyon kızarmış yiyecek tüketen kişilerin en yüksek İBH riskine sahip olduğunu da saptanmıştır.

Alt grup analizinde, tuzlu atıştırmalıkların ve alkolsüz içeceklerin daha fazla tüketilmesi de yüksek İBH riski ile ilişkilendirilmiştir. Ancak İBH risk artışı ile beyaz et, işlenmemiş kırmızı et, süt ürünleri, nişastalı gıdalar ve meyve/sebze/baklagiller arasında bir ilişki bulunmamıştır.İBH ile işlenmemiş kırmızı et ve süt ürünleri gibi diğer gıda kategorileri arasında ilişki bulunmaması nedeniyle, İBH riskini gıdanın değil, işlenme şeklinin oluşturabileceği düşünülmüştür.

North Carolina Üniversitesi'nden Dr. Edward L. Barnes bir röportajda, 'Özellikle önceden insidansın düşük olduğu alanlarında İBH insidans ve prevalansında saptanan belirgin artışa odaklanılmıştır. Birçok araştırma grubu ve klinisyen, diyet de dahil olmak üzere çevresel koşulların bu eğilimlerde kritik bir rol oynayabileceğinden şüphelenmektedir. Bu çalışma, diyetin İBH geliştirme riski üzerindeki etkisini değerlendirmek için büyük, çok uluslu bir prospektif kohort tasarımı kullanmıştır; bu özellikle işlenmiş gıdalar ve gıda katkı maddelerinin gastrointestinal sistemi etkileme potansiyeli dikkate alındığında önemlidir' demiştir.

‘Gösterilen güçlü ilişkiler ile katılımcı yaşına ve belirli gıda gruplarına göre göre yapılmış olan alt analizler etkileyicidir. Bence, bu alt analizler çalışmada saptanan ilişkileri güçlendiriyor. Crohn hastalığı ve ülseratif koliti olan hastaları tedavi eden klinisyenler için mesaj bu ilişkinin var olduğudur. Bu çalışmanın birincil sonlanımı İBH gelişimi olduğundan, bir sonraki soru hastalık geliştirmek için mevcut olan aynı risk faktörlerinin hastalığın seyrini etkileyip etkilemediğidir. İBH hastalarını tedavi eden doktorlar, hastaları bu ilişki ve aşırı işlenmiş gıdaları diyetlerinde sınırlamanın yararı hakkında bilgilendirmelidir’ diye eklemiştir. Barnes, bu önemli sonuçların eyleme geçirilebilmesi için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini ve bu çalışmaların gıda katkı maddeleri ile gastrointestinal sistemdeki değişiklikler arasındaki ilişkiyi gösteren önceki hayvan modellerine dayanacağını söylemiştir.