İnfluenza Aşılarını Daha İyi Yapabilir Miyiz?

İnfluenza virüsleri, özellikle de influenza A virüsleri, dünya çapında önemli derecede morbidite ve mortaliteye neden olmakta ve küresel sağlık için kalıcı bir tehdit oluşturmaktadır. Grip virüsleri, sırasıyla mevsimsel ve pandemik influenza olarak adlandırılan, farklı epidemiyolojik formlarda ortaya çıkan antijenik "drift ve antijenik "şift olarak adlandırılan iki farklı antijenik çeşitlilik mekanizmasına sahiptir.

Antijenik drift, viral hemaglutinin ve nöraminidaz genlerinde nokta mutasyonlarının birikmesinden kaynaklanan sürekli bir süreçtir. Bu süreç hem influenza A hem de B virüslerinde meydana gelir ve mevsimsel grip salgınlarından sorumludur. Çünkü bu mutasyonlar virüsün, önceki doğal maruziyet veya aşılamalar tarafından indüklenen bağışıklık korumasından kaçmasına izin verir. Mevsimsel grip salgınları her yıl düzenli bir şekilde ortaya çıkar. Ancak bunlar genellikle bir grip pandemisine göre halkın dikkatini daha az çekmektedir. Bununla birlikte, pandemiden daha fazla kümülatif morbidite ve mortaliteye neden olmuştur. Her yıl dünya genelinde 291.233 - 645.832 arasında insanın mevsimsel influenzaya bağlı solunum sorunları nedeniyle hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir.

Öte yandan antijenik şift, insan popülasyonunun büyük çoğunluğunun bağışıklığa sahip olmadığı yeni influenza A virüslerinin, bir hayvan kaynağından veya hayvan ve insan virüsleri arasındaki rekombinasyon yoluyla de novo olarak ortaya çıktığı öngörülemeyen bir olaydır. Bu yeni virüsler ayrıca insanlar arasında önemli şekilde yayılma kapasitesine sahip olduğundan, grip salgını ortaya çıkarabilmektedir. Son 100 yıl boyunca 1918, 1957, 1968 ve 2009 yıllarında dört grip salgını meydana gelmiştir.

Aşı Üretim Çizelgesi Esnekliği Azaltıyor

Grip önlenmesinin temel dayanağı aşılamadır. Mevcut influenza aşıları, özellikle "suş-spesifik aşılama olarak adlandırılan tek bir influenza suşuna karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmıştır. İnfluenza virüsü suşlarının drift eğilimi göz önüne alındığında, her mevsimsel salgın için maksimum koruma sağlamak amacıyla, her yıl gelecek sezonda dolaşıma girmesi öngörülen virüslere karşı grip aşıları geliştirilmelidir. Geçmiş veriler, mevsimsel grip aşısının hastaneye yatış ve grip kaynaklı ölümlerin sayısını azalttığını açık bir şekilde göstermektedir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanılan 2017-2018 mevsimsel grip aşısı, küçük çocuklar hariç çoğu insanda baskın viral suşa (influenza A H3N2) karşı bildirilen çok düşük ara etkililik ile karışık koruma dereceleri sunmuştur. Bu mevsimsel influenza aşısı etkililiği derecesi, kısmen aşının halka sunulmadan en az 6 ay önce aşı virüsü suşlarının seçilmesini gerektiren aşı üretim zaman çizelgesinden kaynaklanabilir. Grip aşısının büyük bir çoğunluğu virüsün yumurtalarda çoğaltılmasıyla üretildiği için, yaygın dağıtım için yeterli aşı üretmek için bu süreye ihtiyaç vardır. Bazı yıllarda, dolaşımdaki influenza suşları, bu 6 aylık zaman diliminde suş seçiminden üretimin tamamlanmasına kadar önemli ölçüde kaymaktadır.

Üretim süreci başlatıldığında, farklı bir suş ile sürece yeniden başlamak çok pratik değildir. Sonuçta, aşı virüsü ve dolaşımdaki virüs suşu arasında bir antijenik uyumsuzluk ortaya çıkmakta ve bu da düşük aşı etkinliğine neden olmaktadır. Bunların yanı sıra aşı etkinliğini etkileyen diğer faktörler de mevcuttur. Örneğin, 2017-2018 influenza mevsiminde, dolaşımdaki H3N2 virüslerinin, aşı üretim sürecinde kullanılan virüse antijenik olarak iyi uyduğu görülmüştür ve henüz ara raporlar, genel aşı etkinliğinin dolaşımdaki H3N2 virüslerine karşı sadece %25 olduğunu göstermektedir.