
Araştırmacılar, beyinlerine stent benzeri elektrotlar yerleştirip düşüncelerini kullanarak bilgisayarları çalıştırmalarına izin verdikten sonra nöromüsküler bozukluğu olan iki Avustralyalı erkeğin kişisel bağımsızlıklarını yeniden kazandıklarını bildirmişlerdir. Mucitlerine göre, ilk kez "stentrot" olarak adlandırılan böyle bir cihaz insanlık dışı implante edilmiş ve sistem aynı zamanda beyin ve bilgisayar arasında doğrudan iletişimi sağlayan aygıtlar olan beyin-bilgisayar arayüzlerinin (BCI'ler) gerçek dünyada kullanımını daha uygun hale getirmiştir. Bu başarı Journal of Neurointervention Surgery'de açıklanmıştır. Cihazı geliştiren Melbourne merkezli Synchron'un kurucusu Tom Oxley, bu makalenin, hastaların evde alıp kullanabileceği, tamamen implante edilebilen ilk ticari BCI sistemini temsil ettiğini belirtmiştir.
Araştırmacılar, 15 yıldan fazla bir süredir insan beyin aktivitesini algılamak ve bunu doğrudan bilgisayar komutlarına dönüştürmekle deneyler yaptıklarımı belirtmişler. Bu sistemlerin çoğunun açık beyin cerrahisini içerdiğini ve bu sistemlerin laboratuarlarda incelenebilmesi için baştan dışarı çıkan donanımı bıraktığını ifade etmişlerdir. Ayrıca araştırmacılar bunun oldukça deneysel olduğunu ve yalnızca bir avuç insanın yaptırdığını belirtmişlerdir. Stentrot, beyne elektrotlar göndermenin daha az müdahaleci bir yolunu sunmakla birlikte cihaz bir kateter içine sıkıştırılarak boyun damarına yerleştirilir ve oradan kateter, beynin motor korteksine ulaşıncaya kadar kan damarları boyunca kıvrılmaktadır. Daha sonra, 16 elektrot kontağını tutan ve beynin o bölümündeki bir kan damarının duvarlarına uyan tüp benzeri bir iskeleye çıkan stentrodu serbest bırakmakla birlikte stentrot, göğse cerrahi olarak implante edilen cihaza bir uçla bağlanır ve cihaz güç ve veri iletimi sağlar. Harici bir cihaz, makine öğrenme algoritmalarını kullanarak beyinden gelen sinyalleri yorumlar ve bunları bilgisayar komutlarına dönüştürür. Sinyallerin kalitesi, doğrudan beyin dokusundan ziyade bir kan damarında bulunan elektrotlar tarafından biraz feda edilmektedir. Ancak araştırmacılar, araştırmadaki iki katılımcının, tahminli metin devre dışı bırakılarak dakikada 20 karaktere kadar doğru bir şekilde yazmasına ve parmaklarını kaldırmadan veya sesli komutlar kullanmadan çevrimiçi alışveriş ve bankacılık işlemleri yapmasına izin vermenin yeterince iyi olduğunu belirtmişlerdir.
BCI sistemini laboratuar dışında evde kullanabilmek
Araştırmacılar stentrotları alan iki katılımcının, aynı zamanda Lou Gehrig hastalığı olarak da bilinen amiyotrofik lateral sklerozdan (ALS) muzdarip olduğunu bildirmişlerdir. ALS hastalığı durum kas kontrolünün kaybına ve felce neden olmaktadır. Stentrot implantları olan iki kişiden biri olan Graham Felstead, karısıyla uzaktan iletişim kurabilmenin ve bir bilgisayarda üretken olabilmenin hayatını değiştirdiğini belirtmiştir. Araştırmacılar sistemi çalıştırmanın zahmetli olduğunu belirtmişlerdir. Felstead, sağ bacağını sıkıştırmayı düşünerek bilgisayarı kontrol etmekle birlikte bu düşüncelerin, sol tıklama, sağ tıklama veya yakınlaştırma gibi komutlara dönüştüğünü ifade etmiştir. Ayrı bir göz izleyici, imleci göz hareketleriyle hareket ettirmesine olanak tanımaktadır. Felstead'in yazdığı ilk şey daha fazla kahveye ihtiyacımız olacak, olmuştur. Felstead, cihazı bir yıldan fazla bir süredir tek başına kullanmaktadır. Bir BCI sistemini laboratuar dışında evde kullanabilmek, bu yeni gelişen araştırma sektörü için büyük bir adımdır. BrainGate konsorsiyumu ve diğer gruplar, BCI'ya dayanıklı nörolojik hastalıkları ve felçli kişileri tabletleri çalıştırmak, dakikada sekiz kelime yazmak ve sadece düşüncelerini kullanarak protez uzuvlarını kontrol etmek için kullanılmış olmasına karşın bu sistemler, kafatasından çıkıntı yapan donanımları içerir ve bir laboratuar ortamına gönderilir.
Elon Musk, geçen sene Ağustos ayında, şirketi Neuralink'in, ayrıntılı beyin aktivitesini harici donanım yardımı olmadan kablosuz olarak iletebilen bağımsız bir nöral implant yaptığını belirtmiştir. Ancak Neuralink şu ana kadar cihazı sadece domuzlarda göstermiştir. Oxley, cihazı bir insana yerleştirene kadar her şeyin varsayımsal olduğunu ifade etmiştir. Synchron sonraki aksiyonlarından birinin, cihazı ABD’deki insanlara yerleştirmek için ABD Gıda ve İlaç Dairesinden izin almak olduğunu belirtmiştir.
Emily Waltz, New Stent-like Electrode Allows Humans to Operate Computers With Their Thoughts, IEEE Spectrum, 28 Oct 2020
+ Tüm Referansları Göster