Meme Kanserinin Gidişatını Tahmin Etmek Mümkün mü?

Yıllardan beri tıp fakültelerinde tümör tiplerine göre tipik metastaz bölgeleri öğrencilere öğretilmektedir. Bu öğretilerde tümör tiplerine göre tipik yayılım paternleri göz önüne alınmaktadır. Geçmişte hava durumu raporları da sadece bir barometre ve deneyime göre yapılmaktaydı ancak zamanla kompleks matematiksel modeller uygulanarak bu tahminler daha tutarlı olarak yapılabilir hale geldi. Kanser yayılım paternlerinin tahmininde de bu tarz matematiksel modellerin kullanılabilirliği bir çalışma ile test edildi.

ABD’deki Güney Kalifornia Üniversitesi Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezi’ndeki 446 meme kanseri hastasının 25 yıllık verisi incelendi. Bu çalışmadaki odakta lokalize hastalığı varken zamanla metastatik hastalıkla relaps görülen hastalar vardı.

Bu hastalarda uygulanan matematiksel modelle görüldü ki metastaz rastgele oluşmaz, aynı zamanda tahmin edilemez değildir; sağkalım ise ilk metastaz bölgesine yüksek oranda bağlıdır. Diğer bir deyişle bu çalışmadaki araştırıcılar, tümör hücrelerinin kişinin dolaşım sisteminde nasıl dolaşıp çeşitli organlara yerleştiğini keşfettiler. Bu yol tümör yapısına ve tedavi kararlarına göre değişkenlik gösterebilmektedir.

Çalışmada hastalığın yayılım paternlerine bakıldığında ilginç verilere ulaşıldı. Örneğin ilk metastaz yeri kemikse ve sonra karaciğere metastaz olursa bu metastaz sebebiyle ölüm ihtimali yüksekken, ilk metastaz yeri kemik olup sonra akciğer metastazı gerçekleşirse bu metastazdan dolayı ölüm şansı daha az bulunmuş, ölümden önce hastalık ilerlemesini sürdürecektir.

Araştırıcılar metastaz alanlarına göre yeni isimlendirmelere gitmişler. Buna göre yayılmacı alanlar (spreaders) kemik, göğüs duvarı ve meme lenf nodlarıyken; emici alanlar (sponges) akciğer, uzak lenf nodu ve karaciğer olarak tanımlanmış. Yayılmacılar yeni hastalık kaynağı gibi hareket ederken emicilerde hastalık stabilize seyrediyor.

Bu ve bunun gibi çalışmalar belki de önümüzdeki yıllarda kanser tedavisindeki bakış açımızı değiştirecek ve multidisipliner medikal takımların içinde belki de biyolog, bilgisayar programcısı veya matematikçi gibi elemanlar da eklenecek.