MS’te Serebellar Lezyonların Bölgesel Dağılımı ve Bilişsel Bozukluk

Serebellumun motor fonksiyondaki rolü uzun zamandan beri tanımlanmış olsa da, bilişsel ve duygusal süreçlerin koordinasyonunda da önemli bir rol oynadığı açıktır. Hayvanlardaki travma yolu izleme çalışmaları, farklı serebellar bölgelerin serebral hemisferlerin sensorimotor, ilişkilendirme ve limbik alanlarını birbirine bağlayan kusursuz düzenlenmiş anatomik yolakları ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) araştırmaları, hastalarda ve sağlıklı kontrollerde, serebellumda görev spesifik ve intrinsik bağlantı ağına özgü topografiyi tanımlamaktadır. Bu bağlantılar, yürütme fonksiyonu, dil, dikkat ve çalışma belleği ile ilgili fMRI çalışmalarında gösterildiği gibi, kognisyonun serebellar katkısının kritik temelini oluşturmaktadır. Serebellum veya bağlantılarının hasarlanması, serebellar motor sendroma neden olan serebellar anteriyor lob lezyonları ve yürütme fonksiyonu, vizüospatiyal biliş, dilsel işleme ve duygusal düzenlemede defisitler ile karakterize serebellar bilişsel duygulanım sendromu üreten serebellar posterior lob lezyonları ile serebroserebellar devreyi bozar.

MS, olguların % 50'sinde bilişsel bozukluk ile sonuçlanır. Bununla birlikte, MS'deki bilişsel bozukluğun nörobiyolojik temelleri büyük oranda bilinmemektedir. MS ile ilişkili bilişsel bozukluğun, azalmış hacim, T1 lezyon yükü (LL) ve beyaz cevher (WM) fraksiyonel anizotropisi dahil serebellar patoloji ile ilişkili olduğunu gösteren güçlü kanıtlar vardır. Bilişsel bozukluğa ek olarak, serebellar lezyon yükü, MS ile ilişkili ataksi ortamında klinik sakatlık ile korelasyon gösterir. Dahası, serebellar anormallikler pediatrik MS'teki bilişsel bozukluğa belirgin bir katkıda bulunurken, serebellumun bu alt grupta anlamlı bir bölge olduğunu düşündürmektedir.

Beyaz Cevher Lezyonları Bilişsel Bozukluğu Gösterebilir Mi?

Bir grup araştırmacı, serebellar beyaz cevher lezyonlarının (CWML) mekansal dağılımını serebellar beyaz cevher boyunca haritalamak ve bu bölgesel dağılımın bilişsel bozukluğa sahip ve bilişsel olarak korunmuş MS vakalarını ayırt edip etmediğini değerlendirmek amacıyla bir çalışma yaptılar. Araştırmacılar lezyonların spesifik serebellar WM yolaklarındaki kesinleşmiş lokasyonu ile bilişsel durum arasındaki ilişkiyi sistematik bir şekilde analiz ettiler.

Çalışmada, 3T'de 16 bilişsel bakımdan bozulmuş ve 15 bilişsel olarak korunmuş relapsing-remitting MS’Lİ (RRMS) birey üzerinde yüksek çözünürlüklü yapısal manyetik rezonans görüntüleme (MRG) elde edildi ve lezyon tanımlama ile voksel bazlı lezyon semptom haritası (VLSM) için kullanıldı.

Araştırmacılar, bilişsel bozukluklu RRMS’nin, orta serebellar pedinkül (MCP) için bir predileksiyon gösterdiğini gördüler. VLSM sonuçları, orta serebellar pedinkül lezyonlarının RRMS'deki bilişsel bozuluk ile anlamlı derecede ilişkili olduğunu gösteriyordu. Serebellar lezyon yükü ölçümleri, hastalığın başlangıcındaki yaşla korelasyon göstermekle birlikte hastalık süresi ile ilişkili değildi.

Araştırmacılar, toplam CWML yükü yerine, orta serebellar pedinkülü içeren belirli bir serebellar lezyon paterninin, RRMS'deki bilişsel işlev bozukluğuna katkıda bulunduğunu belirttiler. Serebellar lezyon profillerinin, RRMS'de bilişsel durum değişikliği için mevcut veya gelişmekte olan bir risk için biyolojik belirteç sağlayabileceğine dikkat çektiler.