
Multipl skleroz (MS), lenfositlerin merkezi sinir sistemi (MSS) miyelinine karşı otoimmün saldırısından kaynaklanan, geri dönüşü olmayan ve ilerleyen bir MSS hastalığı olarak tanımlanmaktadır. Araştırmacılar MSS'de oligodendrositler (OL) tarafından sentezlenen bu özel zarın, aksonlara metabolik destek ve nöronlarda tuz iletimi sağladığını belirtmişlerdir. Miyelin eksikliği aksonal dejenerasyona, nöronal ölüme ve bunun sonucunda nörolojik engellere yol açmakla birlikte, MS'nin nedenleri hala aktif araştırma konusu olsa da, demiyelinizasyon başlangıcından önceki erken olaylar derinlemesine karakterize edilmiştir. Kanıtlar, kan-beyin bariyeri (BBB) geçirgenliğinde bir artış olduğunu, ardından da beyaz cevherde bulunan mikroglia ve astrositlerin aşırı aktivasyonunu indükleyen CD4(+) T lenfositlerin infiltrasyonunun takip ettiğini göstermektedir. İkincisi, miyelin kaybını teşvik eden proinflamatuar sitokinlerin artan bir konsantrasyonu ile karakterize edilen enflamatuar yanıtın düzensizliğine yol açmaktadır. Araştırmacılar bu demiyelinizan hareketten sonra, oligodendrosit öncü hücrelerin (OPC'ler) lezyonlu alana göç ettiğini ve böylece yeniden miyelinizan OL'lara yol açtığını belirtmişlerdir. Bununla birlikte, bu kendiliğinden rejeneratif süreç normal olarak tamamlanmaz, bu da düşük kaliteli bir miyelin ile sonuçlanmakla birlikte sonuç olarak fonksiyonel bir başarısızlığa yol açmakta ve dolayısıyla MS hastalarının nörolojik semptomlarını kötüleştirmektedir. Araştırmacılar MS için mevcut rejeneratif tedaviler olmasa da, en umut verici tedavilerden birinin, lezyonda yeni miyelin sentezleyebilen OL'lerin yeniden oluşumuna dayanmakta olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca araştırmacılar bu yeni OL'lerin, glial hücre aktivasyonu ve nöroinflamatuar yanıt ile karakterize edilen karmaşık bir hücresel ortamda olgunlaşması gerektiğini ifade etmişlerdir. Daha önce belirtildiği gibi, demiyelinizasyon başlangıcının erken dönemlerinde mikroglia aktif hale gelmekle birlikte inflamatuar bir yanıtı tetikleyen proinflamatuar sitokinleri serbest bırakmaktadır.
Mikroglianın MS ilerlemesindeki rolü
Astrositler ayrıca doğrudan doku hasarı ile veya dolaylı olarak interlökin 1β (IL-1β), dönüştürücü büyüme faktörü β1 (TGF-β1) ve interferon-γ (INF-γ) gibi mikroglial kaynaklı faktörlerle de aktive edilmektedir. Bunlara ek olarak araştırmacılar, astrositler IL-23, IL-1 p, tümör nekroz faktörü alfa (TNF-a) ve IFN-y salgıladığını ve hepsinin birlikte iltihaplanma senaryosuna katkıda bulunduğunu belirtmişlerdir. Mikroglianın MS ilerlemesindeki rolü kapsamlı bir şekilde incelenmiş olup aktif mikroglianın, proinflamatuar sitokinler, kemokinler, serbest radikaller ve glutamat salgılayarak hastalık patolojisine katkıda bulunduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca araştırmacılar mikroglianın, remiyelinizasyon sürecinde ikili bir rol oynayacağını ifade etmişlerdir. Yapılan çalışmanın kanıtları, M1 aşamasında polarize olan mikroglia ve periferden türetilmiş makrofajların, IL-1 p, IL-2 ve TNF-a gibi pro-enflamatuar interlökinler salgılayarak, lisolesitin kaynaklı demiyelinizan lezyonların bir modelinde miyelin onarımını bozacağını göstermiştir. Aynı deneysel modelde, M2-makrofajlar ve mikroglia, OPC'lerin OL'lere farklılaşmasını indükleyerek remiyelinizasyonu desteklediği gözlemlenmiştir. TGF-β1'in MSS'deki temel süreçlere dahil olduğu iyi bilinmekle birlikte bu sinyal yolu, farklı deneysel paradigmalar ve klinik çalışmalarda büyük ölçüde glial aktivasyon ve nöroinflamasyon ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, son zamanlarda bu sitokinin hem MS hastalarında hem de hayvan MS modellerinde demiyelinizasyonun ilerlemesinde rol oynadığı bildirilmiştir. Araştırmacılar sonuç olarak, glial salınan TGF- β1'in, muhtemelen hem enflamatuar yanıtı hem de oligodendroglia olgunlaşmasını modifiye ederek MS üzerindeki glial hücreye bağımlı mekanizmaların bir aracı olarak merkezi bir rol oynayabileceğini, dolayısıyla remiyelinasyonu teşvik etmek için varsayılan bir terapötik hedefi temsil edebileceğini önerdiklerini belirtmişlerdir.
Guevara C, Ortiz FC. Glial-derived transforming growth factor β1 (TGF-β1): a key factor in multiple sclerosis neuroinflammation. Neural Regen Res. 2021 Mar;16(3):510-511. doi: 10.4103/1673-5374.293147. PMID: 32985478.
+ Tüm Referansları Göster