Multipl Skleroz’da COVID-19 Enfeksiyonu İçin İtalyan Programı

İtalya, 2019 koronavirüs hastalığı (COVID-19) salgınının etkileriyle ilk karşılaşan Avrupa ülkesi oldu. Multipl sklerozlu kişiler için, bu durum endişe uyandıracak ek sebepler getirmektedir. Henüz yeni gelişen çalışmaya göre, hipertansiyon gibi daha önceden varolan hastalıklar COVID-19 enfeksiyonunun şiddetini artırabilir, ancak multipl skleroz gibi daha az yaygın durumların COVID-19 sonuçları üzerine etkisi halen belirsizdir. Buna ek olarak, multipl skleroz tedavisinin temeli olan immünosupresif tedaviler ek riskler getirebilir veya tersine ek koruma sağlayabilir. Bu nedenle, multipl skleroz ile COVID-19 arasındaki ilişki ile ilgili bilgi toplamak ve acil ve uygun koruyucu stratejileri uygulamaya koymak hayati önemdedir. Daha az hayati fakat yine de önemli olan, bu salgının depresyon ve anksiyete gibi (multipl sklerozda yaygın görülen) psikiyatrik ek hastalıklar üzerine olan uzun dönem etkisidir. Ayrıca salgının hasta-doktor ilişkisi, bilimsel bilginin yayılması, yeni bakım modellerinin geliştirilmesi ve toplum içerisindeki hastaların ve hasta derneklerinin rolü üzerine de uzun dönem etkisi önemlidir.

İtalyan Multipl Skleroz Topluluğu (AISM), İtalyan Multipl Skleroz Vakfı (FISM) ve İtalyan Nörolojik Topluluğu Multipl Skleroz Çalışma Grubu, multipl skleroz hastalarında görülen COVID-19’a cevap olarak, bu hayati önemdeki unsurlarda yardımcı olmak için bir program başlattılar. Bu program, ön safta bulunan sağlık çalışanları ve AISM ve FISM temsilcilerini de içeren bir grup nörologdan alınmış tavsiyelere göre geliştirilmiştir. Bu programın sonraki girişimleri, AISM ve FISM tarafından yapılmış olan ve salgın esnasında multipl skleroz hastalarının en öncelikli ihtiyaçlarını anlamayı amaçlayan online anketin sonuçlarını da dikkate alacaktır.

Burada multipl sklerozlu insanlar arasında yapılmış COVID-19 araştırmasının pilot fazının sonuçlarını raporluyoruz. Bu sonuçlar özel olarak tasarlanmış web tabanlı vaka raporu formu aracılığıyla, tedavi almış hastaların ana veri setine dayanarak hazırlanmıştır. Ana veri seti klinik ve demografik özellikleri ve hastalık modifiye edici tedaviler hakkında bilgi içermektedir. Hastaların programa dahil olabilmesi için, pozitif test sonucu olsun veya olmasın (burun ve boğaz sürüntüsünde RT-PCR) COVID-19 enfeksiyonu semptomlarına ve işaretlerine sahip olması gerekmekteydi.

14 Mart 2020 günü vaka raporu formunu İtalya genelinde bulunan yaklaşık 90 multipl skleroz merkezinde çalışan 200 İtalyan nörologa gönderdik. 7 Nisan 2020 itibariyle; 38 merkezden 232 hastanın verisini topladık, bu veriye göre 57 hastanın COVID-19 testi pozitif çıktı ve 175 hastada şüpheli COVID-19 semptomları olmasına rağmen pozitif test sonucu yoktu (ek p 1). Ortalama takip süresi 12.6 gündü (SS 7.4).

232 hastanın 223’ünde (%96) COVID-19 enfeksiyonunun ağırlığı hafif (pnömoni yok veya hafif pnömoni), dördünde (%2) ciddi (nefes darlığı, dakikada ≥30 nefeslik solunum oranları, kan oksijen saturasyonu ≤%93, PaO₂:FiO₂ <300 mmHg/%, ve 24-48 saat içerisinde akciğer infiltrasyonlarında >%50 artış) ve altısında (%3) kritik (solunum yetmezliği, septik şok, ve çoklu organ disfonksiyonu veya yetmezliği) olarak sınıflandırılmıştır. Tümü pozitif sürüntüye sahip olan (ek p 2) altı kritik hastanın, bir tanesi iyileşti ve beşi öldü. 21 hasta COVID-19 başlangıcından önceki 3 ay içerisinde 5 günlük metilprednizolon kürü almıştır.

Bu sonuçlar biraz da olsa yeniden güvence veriyor ve COVID-19 salgını döneminde multipl skleroz tedavisi yönetimi hakkında biz ve diğerlerinin yayınlamış olduğu kılavuzlarla çelişmiyor. Bu veriler başlangıç olarak düşünülmeli, ancak, hastalık modifiye edici tedaviler ile sağlanan COVID-19 korumasının yatkınlığı hakkında tahminde bulunmak için yeterli bilgi yok. Aynı durum ek hastalıklar, cinsiyet, ve multipl sklerozlu hastaların almakta olabileceği diğer tedavilerin (hastalık modifiye edici tedavilerin ötesinde) etkisi için geçerlidir.

Salgın süresince bu hastaları gözlemeye devam edeceğiz. COVID-19 pozitif olan tüm multipl skleroz hastalarını kayıt edecek bir sistem kurulduğunda, bu vakaların prevalansı hakkında daha fazla veri toplanabilir. Veri toplama amaçlı web-tabanlı platformumuz bu tip veriyi toplamakla ilgilenen tüm meslektaşlarımızın kullanımına hazırdır. Şu ana kadar tanımlanmış prosedürler aracılığıyla, bu web-tabanlı vaka raporu formundan elde edilmiş işlenmemiş birleştirilmiş veriye açık erişim vermeyi amaçlıyoruz.