
Görme bozukluğu, diyabet, glokom ve oküler enfeksiyon gibi çeşitli faktörlerin neden olduğu ciddi bir duyusal bozukluktur. Bilim insanları görme sisteminin sinir dokusundan oluştuğu için, nörodejeneratif hastalıklarda olduğu gibi görme yolunun herhangi bir kısmının iltihaplanmasının görme engellilik ile ilişkili olduğunu belirtmişlerdir Multipl skleroz (MS), merkezi sinir sisteminde (CNS) demiyelinizasyon ve glial aktivasyon ile karakterize nörodejeneratif bir hastalık olarak tanımlanmaktadır. Özellikle, MS'li insanlar görme engellerinden muzdarip olmakla birlikte MS nöropatogenezinin bir hayvan modeli deneysel otoimmün ensefalomiyelittir (EAE).
EAE, omuriliği içeren CNS'yi etkileyen T hücre aracılı bir otoimmün hastalık olarak tanımlanmaktadır. Bilim insanları hem MS hem de EAE'nin, otoimmün T hücreleri tercihen kan-beyin bariyerinin (BBB) bozulması yoluyla beyaz maddeye saldırarak demiyelinizasyona ve aksonal dejenerasyona yol açtığını, bunun da MS ve duyarlı hayvanlarda motor bozukluklara neden olduğunu belirtmişlerdir. MS ve EAE modelinde meninksler tarafından çevrelenen serebral korteks de etkilenmektedir. Daha spesifik olarak, görsel korteksin incelmesi gözlemlenmiş olmakla birlikte EAE'li hastalarda ve insan olmayan primatlarda subpial demiyelinizasyona sahip olduğu bildirilmiştir.
Motor fonksiyonun yanı sıra, MS'li bazı insanlar koku alma ve görme bozuklukları yaşadıklarından MS’in duyusal sistemleri de etkilemekte olduğu gözlemlenmiştir. EAE'nin koku alma sistemi üzerindeki etkileri iyi bir şekilde gözden geçirilmiştir. Serebral kortekse benzer şekilde, beynin ventral kısmındaki optik sinirler de beyin omurilik sıvısı (BOS) ile doldurulmuş meninkslerle çevrelenmiş ve bu nedenle bilim insanları, potansiyel olarak miyelin spesifik otoimmün T hücrelerine yalnızca BBB yoluyla değil, aynı zamanda proksimal kısımlarında BOS yoluyla da maruz kaldıklarına dikkat çekmişlerdir. BOS normalde, yararlı veya zararlı olabilen bir tamponlama işlevi oynamaktadır. Görsel yol retina, optik sinirler, optik kiazma, optik kanal, lateral genikulat çekirdek ve görsel korteksten oluşmaktadır. Retina gangliyon hücrelerinin aksonları, optik sinir liflerinden geçerek talamustaki lateral genikülat çekirdeğe ve son olarak da beynin görsel korteksine geçmektedir. EAE'nin seyri boyunca, beyaz cevherdeki enflamatuar yanıtlar optik sinirlere ulaşır ve retina gangliyon hücrelerinin kaybı sıklıkla saptanmakla birlikte, EAE modelindeki görsel disfonksiyon, görsel yoldaki enflamatuar tepkilere göre daha fazla gözden geçirilmeyi beklemektedir.
MS'de görme keskinliğindeki bozulma
MS'de görme keskinliğindeki bozulma, optik koherens tomografi (OCT), görsel uyarılmış potansiyeller (VEP'ler), manyetik rezonans görüntüleme, model elektroretinogramlar ve dinamik duyusal organizasyon testi (SOT) ile doğrulanmıştır. Ayrıca bilim insanları, MS'de, supratentoryal lezyon hacimleri, gözleri, kasları ve vestibüler sistemi içeren multimodal sinir yollarına dayanan nicel denge ölçümleriyle güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu belirtmişlerdir. Görme yeteneği için davranış testleri, fare ve fare EAE modellerinde sınırlı olduğundan, görme engelliliğini tahlil etmenin alternatif bir yöntemi olarak, görsel yol dokularındaki enflamatuar lezyonların saptanması ortaya çıkmıştır. EAE araştırması çoğunlukla, MSS dokularındaki otoimmün T hücrelerinin nöropatojenik etkilerine odaklanmış olmakla birlikte burada, bunlar, hastalığın ilerlemesine bağlı olarak, BBB parçalanmasına, glial hücre aktivasyonuna ve çok sayıda demiyelinasyona yol açmaktadır. CNS demiyelinizasyon, büyük ölçüde MS ve hayvan modeli EAE'de incelenmiştir. MS'li kişilerin görme engellerinden muzdarip olduğu ve MS'in optik sinirleri ve retinasında ve EAE'nin hayvan modellerinde görsel yoldaki patolojik bulgular gözlendiğinden, EAE'de görsel işlev bozukluğuna ilişkin daha fazla çalışmaya ihtiyaç bulunmaktadır. Araştırmacılar EAE ve MS'de görme öneminin küçümsenmemesi gerektiğini vurgulamışlardır. Bilim insanları görme yollarındaki bozuklukların zamanında teşhis edildiği MS ve EAE vakalarında, görme bozukluklarının, hem birincil otoimmün inflamasyonu hem de ikincil etkilerinin BBB, BRB, kan-sulu bariyer ve BOS dahil olmak üzere birçok yolla modüle ederek hafifletilebileceğini belirtmişlerdir.
Shin T, Ahn M, Kim J, Jung K, Moon C, Kim MD. Visual Dysfunction in Multiple Sclerosis and its Animal Model, Experimental Autoimmune Encephalomyelitis: a Review. Mol Neurobiol. 2021 Mar 20. doi: 10.1007/s12035-021-02355-4. Epub ahead of print. PMID: 33745114.
+ Tüm Referansları Göster