Multipl Sklerozda Yorgunluk için Nesnel Bir Ölçüt Kullanılabilir Mi?

Yorgunluk, multipl skleroz (MS) hastalarının çoğunluğu için en zorlu semptomdur. Prevalansı %65-%97 arasında değişmekte olup, MS hastalarının yaklaşık üçte birini ciddi şekilde etkilemektedir. Hastanın sosyal ve özel hayatı üzerinde olumsuz etkilerin dışında, yorgunluk önemli sosyoekonomik sonuçlar doğurur ve çalışma saatlerinin azaltılmasının ve erken emekliliğin temel sebebidir. Günlük yaşam aktiviteleri üzerindeki bu ciddi olumsuz etkiye rağmen, yorgunluk hala yeterince anlaşılmamıştır ve çoğu zaman tahmin edilememektedir.

Yakın zamanda MS ile ilgili yorgunluğun kökenini ve sonuçlarını açıklayan bir model geliştirildi. Bu modele göre, MS hastalarında öznel yorgunluk periferal enflamasyonla ilişkilidir. MS hastalarında yorgunluk hissi, hipotalamus, amigdala, insula ve anterior singulat gibi interosepsiyona katılan beyin bölgelerindeki sitokin aracılı aktivite değişikliklerinden kaynaklanan bir hastalık davranışı biçimi olarak kabul edilir. Proenflamatuar sitokinlere bakıldığında, IL-1ß, hastalık davranışının ana aracılarından biridir. IL-1ß, aferent vagal nöronları aktive eder ve yorgunluk da dahil olmak üzere hastalık davranışının semptomlarına güçlü ve tutarlı bir şekilde bağlanmıştır.

Kan ve idrarda bulunan çoğu biyolojik belirteç, tükürük örneğinde de tespit edilebilir. Tükürük, IL-1ß'nin tükürük konsantrasyonunu ölçmek için non-invazif bir yöntem, hastaları izlemek için ümit verici bir araç olabilir.

Yapılan yeni bir çalışmada, sistemik enflamasyonla ilişkili tükürük IL-1ß konsantrasyonunun MS'de subjektif yorgunluk ile ilişkili olup olmadığı araştırıldı. Çalışmaya 62 relapsing-remitting MS (RRMS), 54 sekonder progresif MS (SPMS) olmak üzere 116 MS hastası ve 51 sağlıklı kontrol dahil edildi. IL-1ß'nin tükürük konsantrasyonu, ticari olarak temin edilebilen enzime bağlı bir ELISA kiti kullanılarak belirlendi. Yorgunluk, çeşitli yorgunluk ölçekleri kullanılarak değerlendirildi. Gruplar arasındaki IL-1ß konsantrasyonları karşılaştırıldı ve hangi değişkenlerin yorgunluk skorlarını en iyi şekilde tahmin ettiğini araştırmak için regresyon analizleri gerçekleştirildi.

IL-1ß Sadece Yorgunluğu Değil Tedavi Etkililiğini de Gösterebilir

Araştırmacılar, RRMS hastaları ve sağlıklı kontroller arasında IL-1ß konsantrasyonunun önemli ölçüde farklılık göstermemesine rağmen, RRMS hastalarında yorgunluk skorlarını tahmin etmede oldukça iyi olduğunu buldular. SPMS hastaları, RRMS hastaları ve sağlıklı kontrollere kıyasla, bir miktar yüksek IL-1ß konsantrasyonu gösterdi. Ayrıca, hastalık modifiye edici tedavi, IL-1ß konsantrasyonu üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Tedavi edilen hastalar, tedavi edilmemiş hastalara göre daha düşük bir IL-1ß konsantrasyonu gösterdi.

Araştırmacılar yaptıkları çalışmanın, proenflamatuar sitokin IL-1ß ile RRMS hastalarındaki yorgunluk arasında anlamlı bir ilişki olduğunu gösterdiğini belirttiler. Ayrıca, periferal IL-1ß konsantrasyonu üzerinde hastalık modifiye edici tedavinin potansiyel bir etkisini de ortaya koyduğunu aktardılar.