Nefes Darlığında Opioidler Nasıl Etki Ediyor?

Nefes darlığı, ilerlemiş hastalığı olan hastalarda en rahatsız edici semptomlardan biridir. Kanserde, hastaların %50-70'i nefes darlığı çekerken, kronik obstrüktif akciğer hastalığında (KOAH) bu oran %56-98 kadardır.

Opioidler, ileri hastalıkları olan hastalarda kronik nefessizliği azaltabilir. Bununla birlikte, doktorların opioidleri reçete etmedeki başlıca kaygıları, solunum yolu yan etkileri ve kanıta dayalı kılavuzların olmayışıdır. Opioidlerin solunum yolu yan etkileri ile ilgili veriler sınırlıdır ve çelişkilidir.

Opioidlerin yaşamı sınırlandıran ilerlemiş hastalığı olan erişkinlerde kronik nefes darlığı üzerindeki etkileri üzerine yapılan sistematik araştırmalar; 

• solunum depresyonu,
• arteriyel karbondioksit parsiyel basıncında artış (PaCO2),
• solunum sonu (end-tidal) karbondioksit parsiyel basıncında artış (PETCO2) ,
• arteriyel oksijen parsiyel basıncında (PaO2) azalma veya
• arteriyel oksijen satürasyonunda azalma (SaO2)

sonuçları için kanıt sağlayamamıştır. Tersine, gözlemsel çalışmalar nefes darlığı için opioid kullanan hastalarda bir veya daha fazla şiddetli solunum depresyonu vakası bildirmiştir. Palyatif bakımdaki çoğu kılavuz, kronik nefes darlığı için opioidlerin kullanılmasını önermektedir. Bununla birlikte, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı için Global Girişim kılavuzları, muhtemel ciddi advers olaylar ve sınırlı etkinlik nedeniyle daha tedbirlidir. Bugüne kadar opioidlerin kronik nefess darlığı olan hastalarda solunum yolu yan etkilerine yol açıp açmadığına ve bunun ne kadar önemli olduğuna dair çok az kanıt vardır.

Yapılan yeni bir sistematik derleme ve meta-analizde, opioidlerle tedavi edilen ilerlemiş hastalığı ve kronik nefes darlığı olan hastalarda, özellikle PaCO2 ve PETCO2'nin artışı, PaO2 ve SaO2'nin azalması, solunum hızında azalma ve solunum depresyonu oluşumu gibi solunum yolu yan etkilerinin gelişimi araştırıldı.

Ciddi Bir Etki Bulunamadı

Araştırmacılar, PubMed, Embase, Cochrane Central Register of Controlled Trials, CINAHL, ClinicalTrials.gov ve ilgili sistematik incelemelerin referans listelerini araştırdılar. İki bağımsız araştırmacı önceden tanımlanmış katılım kriterlerine meta-analizin yapmanın mümkün olabileceği makaleler için tarama yaptı ve verileri çıkardı.

Araştırmacılar 67 çalışmayı konu alan 1990 makaleden 63'ünü çalışmalarına dahil ettiler. Meta-analiz, karbondioksit parsiyel basıncında bir artış (0.27 kPa)  gösterdi ve oksijen parsiyel basıncında ve oksijen satürasyonunda önemli bir değişiklik yoktu. 1064 hastanın dördünde ciddi olmayan solunum depresyonu (Solunum depresyonu tanımı çalışmalar arasında farklılık göstermektedir) tanımlandı. Ağrı nedeniyle morfin ile tedavi edilen bir kanser hastasının, nefes darlığı için nebülize morfin sonrasında geçici solunum desteği ihtiyacı oluştu.

Araştırmacılar, opioidlerin kronik nefes darlığı için önemli veya klinik olarak ilişkili solunum yan etkileri olduğuna dair bir kanıt bulamadıklarını belirttiler. Konuyu araştıran daha büyük çalışmalara ihtiyaç olduğunu aktardılar.