Oksijen Desteği Kullanan Pulmoner Fibrozis Hastaları Kullanmayanlara Göre Daha Fazla mı Dispne Hissediyor?

İnterstisyel akciğer hastalıkları (İAH); ilaç, toz ve organik antijenlerin tetiklemesi, altta yatan bağ dokusu hastalıkları ya da bilinmeyen başka nedenlerle ortaya çıkan bir grup diffüz parankimal akciğer hastalığını kapsar. Nedeni ne olursa olsun fibrotik İAH'leri (fİAH) tedavi edilemez ve progresif özellik gösterirler. Efor dispnesi, fiziksel fonksiyonları bozan, yaşam kalitesini azaltan ve periferal oksijen desatürasyonuna neden olan fİAH'ların ayırt edici bir özelliğidir. 6 dakika yürüme testi (6DYT) fİAH'lerde submaksimal egzersiz kapasitesini ölçmek için sık kullanılan bir testtir.

Yürünen mesafe boyunca satürasyon, kalp hızı ve dispne derecelendirmesi genellikle testin bir parçası olarak kaydedilir ve hastalığın durumunu değerlendirmede kullanılır. Dispne, fiziksel, psikolojik, sosyal, çevresel ve iç içe geçmiş fizyolojik faktörlerin hepsinin birden neden olduğu nefes almada rahatsızlık algılanması durumudur. fİAH'de akciğer kompliyansında azalma, tidal volümü genişletmekte yetersizlik ile birlikte solunum çabasında ve oksijen tüketiminde artış nedeniyle dispne görülür.

Dispne kişisel algıya bağlı olmasına rağmen aynı solunumsal hastalığa sahip kişiler arasında benzer şekilde deneyimlenir ve tarif edilir. Yapılan bir araştırmada fİAH'da hastaların kronik obstrüktif akciğer hastalarına (KOAH) göre daha fazla desatüre olduğu fakat KOAH hastalarının daha fazla dispne hissettikleri gözlemlendi. Bu çalışmada, fİAH hastalarında oksijen satürasyonu dispne şiddeti için bağımsız belirleyici rolündeydi fakat KOAH hastaları için değildi. fİAH'ye sahip hastalar arasında oksijen satürasyonu, dispne derecelendirmelerindeki varyansın yalnızca dörtte birini açıklıyordu. Oksijen destek tedavisi fİAH'li hastalarında normoksiyi korumak için, dispneyi rahatlatmak umuduyla verilir.

Oksijen destek tedavisinin bu hastalardaki etkisini araştırmak için az sayıda çalışma yapılmıştır. Cao ve arkadaşları yaptıkları çalışmada fİAH'ye sahip, oksijen destek tedavisi alan ve almayan hastalarda dispne derecelerini anlamayı amaçladılar. Çalışmalarına Ulusal Yahudi Sağlığı veritabanından 2008-1012 yılları arasındaki 1326 fİAH'li hastayı dahil ettiler ve borg dispne ve diğer 6 DYT değişkenlerini oksijn desteği alan ve almayan gruplarda karşılaştırdılar. Hastaların 812'si oksijen destek tedavisi alıyordu ve 514'ü almıyordu.

Alanlar almayanlara göre daha yaşlıydı, vücut kitle indeksleri daha yüksekti, hastalıkları daha şiddetliydi ve daha fazla oranda sigara kullanıyorlardı. Araştırmacılar 6DYT'lerin her iki grupta benzer olmasına rağmen, oksijen desteği alanların daha fazla dispne hissettiklerini gördüler. 6DYT boyunca hipoksemik (6 dk SpO2<%89) olsun ya da olmasın fark etmeksizin oksijen desteği alan hastalar almayanlara göre daha fazla dispne hissettiler.

Desatüre olmayanlar arasında oksijen destek tedavisi alanlar daha kısa mesafe yürüdü fakat yine daha fazla dispne hissettiler. Araştırmacılar dispnenin fİAH'ye sahip hastaların hayatını olumsuz etkileyen kompleks bir algı olduğunu ve oksijen desteği alan hastaların neden daha çok dispne hissettikleri konusunun ileride yapılacak çalışmalarla açıklığa kavuşuturulması gerektiğini belirttiler.