Otizmdeki Üç Faktör Teorisi Test Edildi

Birleşik Devletlerde İlk kez 1938'de belgelenen otizmin sebepleri hakkında günümüze kadar birçok teori ortaya atıldı. Yüzlerce gen ve çevresel maruziyetler bu beyin bozukluklarıyla ilişkilendirildi. Cinsiyetin de bununla ilgisi var gibi görünüyor: Otizm spektrum bozukluğu tanısı konan çocukların yaklaşık yüzde 80'inin erkek olduğu gösterildi. Bu çarpıcı önyargı Rockefeller Üniversitesi Donald W. Pfaff'ın dikkatini çekti. Beyinde hormon etkileri ve cinsiyet farklılıkları konusunda çalışan bir nörobiyolog olan Pfaff, erişkinliğin hastalık için genetik ve çevresel risk faktörlerini nasıl etkilediğini merak ediyordu. Çocuk nörolojisi ve psikolojisi alanında uzman meslektaşları ile birlikte çalışarak, erken stresle birlikte genetik bir yatkınlığın, erkeklerde kızlara göre daha fazla zarara neden olduğunu ve daha fazla olasılık yarattığını öne süren "üç basamaklı" bir otizm teorisi önerdi. Fareler üzerinde deney yapan laboratuvarındaki bir ekip bu teoriyi destekleyen kanıtlar buldu.

Pfaff ve meslektaşları hayvan araştırmalarına dayanarak erkeklerdeki testosteron hormonunun, gelişim gösteren beyinleri, otistik bir davranış karakteristiği olan sosyal kaçınılmaya götürecek şekilde strese duyarlı hale getirebileceğini ileri sürdü. Pfaff ve ekibi, diğer iki risk faktörü mevcut olduğunda, erkek farelerin sosyal tepkilerle ilgili sorunlara kadınlara göre daha fazla meyilli olup olmadığını araştırdılar.

Araştırmacılar daha sonra bu farelerin sosyal davranışlarını bir dizi deneyde test etti. Üç faktör teorisinin en güçlü kanıtı toplumsal tanıma testinden geldi. Hayvanların çoğunda, hatta iki risk faktörüne de sahip olanlarda, bir zamanlar tanıdık olmayan fareleri çoklu karşılaşmalara tanıma belirtileri gösterdi. Yalnızca üç faktör olan fareler ise yeni tanıdıklarını birden fazla karşılaştıklarında tanıyamıyor gibi görünüyordu. Ardından araştırmacılar, bu kemirgenlerin beyinleri içindeki davranış farklılıklarını açıklamaya yardımcı olabilecek moleküler değişiklikler aradılar. Sol hipokampüs bölgesinde stres tepkilerini başlatmaya yardımcı olan bir genin ifadesinde bir artış bulmuşlardı. C. David Allis'in laboratuvarının yardımıyla DNA aktivitesindeki bu artışı açıklayan DNA paketlemesinde kimyasal değişiklikler aradıklarını açıkladı. Bu çabayla, stresle ilişkili genin sentezlenmesini teşvik eden sinir hücresi çekirdeğindeki bir kimyasal değişiklik ortaya çıktı.

Bu çalışma ile otizm için çevre ve genetik faktörlerinin yanı sıra erkek cinsiyet faktörünün de önemli bir rolü olduğu gösterilmiş oldu.