Protein Hasarı Zihinsel Engele Yol Açıyor

Entelektüel özürlülüklere, genellikle bir geni zedeleyen, ilgili proteinin düzgün çalışmasını engelleyen bir mutasyon neden olur. Bununla birlikte, bir mutasyon protein yerine bir genin işlevini de değiştirebilir. Sonuç olarak, söz konusu gen tamamen farklı bir şekilde hareket eder. Yeni bir çalışmada araştırmacıla, zihinsel özürlülüğün gelişmesinde rol oynayan on beş gende bu mekanizmayı keşfettiler. Genler, hücrelerdeki protein üretiminden sorumludur. Entelektüel özürlülüğün ortak bir nedeni, geni o kadar ciddi derecede hasar gören, artık işlevsel proteinler üretemeyen, de-novo bir mutasyondur. Ortaya çıkan protein defekti hastalıklara neden olur. Bir takım hastalıkla ilişkili genlerde ise de-novo mutasyonun geni ortadan kaldırmadığı, ancak muhtemelen işlevini değiştirdiği gösterilmiştir. Bu mutasyonlar sadece genin belirli kısımlarında bulunurlar.

Araştırmacılar, bu mekanizmanın ne sıklıkta yer aldığını bulmak için, Hollanda'daki hastalardaki gen mutasyonlarını, hastalardaki de novo mutasyonları içeren geniş bir uluslararası veri tabanı ile birleştirdi. Çalıştıkları yöntem ile gelişimsel bozukluklarla ilişkili olan mutasyonların birbirine yakınlaştığı on beş gen buldular. Günümüzde zihinsel özürlülüğün gelişmesinde rol oynayabilecek olan 3 yeni gen de bu çalışmada tespit edildi. Bulunan de novo mutasyonlar sadece bir proteinin çok küçük bir bölümünü değiştirirler. Proteinin işlevi büyük oranda kalır, ancak tamamen aynı değildir. Mutasyonların, proteinlerin yüzeysel kısımlarını etkilemesi daha muhtemeldir. Bu, diğer proteinlerle olan etkileşimi bozarak sorunlara neden olmaktadır. Genleri ortadan kaldıran mutasyonların zihinsel özürlülüğün başlıca nedeni olduğu düşünülse de genlerin işleyişini değiştiren mutasyonların da önemli bir değişikliğe yol açıyor olduğu görülmüş oldu.

Entelektüel özürlülüğün gelişiminde rol alan üç yeni keşfedilen gen, hastalar için yeni teşhis olanakları sağlamaktadır. Henüz çalışmaların odağı olmayan bir mekanizmanın keşfedilmesi önemlidir ve bu mekanizmanın anlaşılması yeni çalışma olanakları sunmaktadır.