Rahatlamayla Stresi Azaltmanın Yolları

Stres seviyelerimizi düşürmek için hepimizin rahatlaması gerekir, ancak TV izlemek bu konuda faydalı mıdır? Peki ya koşmak etkili olabilir mi?

İşyerinde geçen uzun bir günden sonra eve gidip çocukları yatağa yatırıp akşam yemeği yedikten sonra çamaşırlar yıkanır. Sonunda, saat 21.00'de, eşler birlikte oturur ve en görkemli ev aletleri olan televizyonu açma vakti gelir. Bazen bu durumu kabul etmek acı verici olabilir ama bunun için bile saatlerce beklenir. Herkes dinlenmek için kendine zaman ayırmayı hak etmektedir. Bu yorgunluğun doğal panzehiridir ve bireylerin mutlu olmasını sağlar.

Sürekli yüksek strese maruz kalmanın, fiziksel ve zihinsel sağlık konusunda korkunç bir kronik inflamasyona yol açtığına dair kanıtlar da mevcuttur. Ama rahatlama için bu sihirli kutuyu izlemek yapılabilecek en iyi şey midir? Tv izlemenin faydalı olduğunu düşünen bir kişinin bu konuda yalnız olmadığı kesindir. Londra Üniversitesi Akademisinden gazeteci Claudia Hammond ve Gemma Lewis, 134 ülkeden 18.000 kişiye rahatlamak için ne yaptıklarını sorduklarında, televizyon izlemenin en iyi 10 etkinlik arasında olduğunu tespit etti. Hammond'ın Dinlenme Sanatı kitabında söylediği gibi, bazıları bunu "akılsız olarak görür. Genellikle birlikte yapılan bir faaliyettir ve yalnız rahatlama biçimlerinden tartışmasız daha az akılsızdır. Ankette ayrıca insanların yüzde 68'inin daha fazla istirahat istediği ortaya kondu.

Peki, koşmak, TV izleme dışında ikinci favori rahatlama yöntemi olabilir mi?

Yazar, koşma aktivitesinin aslında beden için dinlendirici olmadığını, bu yüzden de rahatlama olarak sayılıp sayılamayacağını merak etmektedir. Koşmanın bedeni için dinlendirici olmayabileceğini ama zihni başka bir aktivitenin yapamadığı şekilde rahatlattığını da belirtmektedir. Yazar, bu durumun bir anlam ifade edip etmediğini New York Tıp Fakültesi'nde klinik psikiyatrist olan Patricia Gerbarg'a sordu. Psikiyatrist, yazarın bu düşünce tarzıyla sempatik ve parasempatik sinir sistemleri açısından rahatlamayı düşündüğünü öne sürdü. Ona göre, her iki durum da bilinçsiz eylemlerde yer almaktadır ancak sempatik sinir sistemi "savaş ya da kaç" cevabını arttırmakta ve serbest radikaller olarak adlandırılan zararlı parçacıklar üretmektedir. Parasempatik sistem ise rahatlama durumunda devreye girerek vücuda iyileşme şansı vermektedir. Örneğin, jogging yaparken insanlar kendilerini tehlikede hissetmemektedirler. Gerbarg’a göre bu durum, sempatik sistemden uzaklaşıldığı anlamına gelir. Ayrıca, insanların genellikle doğada koşmayı tercih ettiklerini çünkü doğada olmanın dinlendirici bir etkisinin olduğunu da eklemektedir. Bunun da ötesinde, egzersiz yapmak, insanların kendilerini iyi hissetmelerini sağlayan endorfin adı verilen kimyasallar üretmektedir.

Mikro Rahatlama: Farkındalık

Diğer taraftan, stresten bir süreliğine de olsa uzaklaşıp rahatlamaya ihtiyaç duyulan anlarda, jog yapma veya TV izleme fırsatının olmadığı zamanlar çoktur. Aslında o anlarda ihtiyaç duyulan şey bir çeşit mikro rahatlamadır. Farkındalık bu rahatlamayı sağlayabilir mi? Farkındalığın, "savaş ya da kaç" yanıtında yer alan beynin bir parçası olan amigdaladaki aktiviteyi azalttığına dair kanıtlar vardır. En basit haliyle, farkındalık sadece yapılan aktiviteyi durdurarak düşüncelere ve ortama odaklanmayı içerir. İşte bu, günün herhangi bir saatinde dinlenmek için bilinçli olarak geliştirebilecek bir beceridir. İçinde bulunulan anda ve ortamda sadece görülen, duyulan, koklanan ve hissedilen detaylara odaklanmak. Bu herkesin yapabileceği bir şey olmayabilir. Bazılarına sakinleştirici fakat sinir bozucu gelebilir. Eğer bu kısa anlarda bile gerçekten bir rahatlama isteniyorsa bu konuda biraz daha sabırla deneme yapmak gerekebilir.