Sağ veya Sol Beyinli Olmak Parkinson Hastalığını Nasıl Etkiliyor?

Bilim insanları sinirbilimdeki en şaşırtıcı ve inatçı gizemlerden biri olan insanların neden sağ beyinli ya da sol beyinli olduğunu çözmüş olabilirler. Bilim insanları bu gizemin cevabını, beynin her iki tarafındaki belirli genlerin epigenetik düzenleme adı verilen bir süreçle nasıl açık veya kapalı olduklarını açıklamışlardır. Bulgular, Parkinson hastalığının ve diğer nörolojik bozuklukların neden öncelikle vücudun bir tarafını etkilediğini açıklayabilir, bu da gelecekteki potansiyel tedavilerin gelişimi için bilim insanlarına geniş kapsamlı etkileri olan bir ilham kaynağı olabilir. Yapılan bu çalışma Van Andel Enstitüsü'nden Ph.D. olan Viviane Labrie tarafından yönetilmiş olup, Genome Biology dergisinde yayınlanmıştır. Labrie, beyin asimetrisinin altında yatan mekanizmaların yıllardır odada bir fil kadar olduğunu belirterek, bir gün Parkinson gibi hastalıkları daha iyi tedavi etmelerine yardımcı olma potansiyelini göz önüne alındığında nedenini ortaya çıkarmanın heyecan verici olduğunu ifade etmiştir. Beyindeki her hücre aynı genlere sahiptir, ancak bu genlerin açık veya kapalı olup olmadığını belirleyen epigenetiktir. Labrie ve ekibi, sağlıklı beyinlerin yarım küreleri arasında, gen aktivitesindeki değişikliklerle bağlantılı çok sayıda epigenetik farklılık bulmuşlardır. Özellikle, bu farklılıklar veya asimetri beynin bir tarafını nörolojik hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirebilir. Örneğin, beynin bir tarafındaki epigenetik anormallikler bu yarım küreyi Parkinson hastalığında beyin hücrelerinin ölümüne neden olan süreçlere daha duyarlı hale getirebilir.

Beyin Asimetrisinin Moleküler Nedenlerini Ayrıştıran Çalışma

Hemisferlerde hücre ölümündeki farklılıklar, hastalığın titreme gibi ayırt edici semptomlarının, vücudun bir tarafında diğerinden önce ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Araştırmacılar hastalık ilerledikçe, ilk önce etkilenen taraftaki semptomların genellikle vücudun diğer tarafındaki semptomlardan daha şiddetli olduğunu belirtmişlerdir. Çalışmanın bulguları ayrıca bilim insanlarına Parkinson hastalığında beyin asidi gelişimi, bağışıklık fonksiyonu ve hücresel iletişim de dahil olmak üzere semptom asimetrisine katkıda bulunan çeşitli biyolojik yollara hayati bir pencere sunmaktadır. Labrie, hepimizin beynimizin sol ve sağ tarafları arasındaki belirgin farklılıklarla başladığını ancak yaşlandıkça, yarım kürelerimizin epigenetik olarak daha benzer hale geldiğini ifade etmiştir. Labrie, parkinson için bunun önemli olduğunu çünkü hemisferleri yaşamın erken dönemlerinde daha benzer olan insanların daha hızlı hastalık ilerlemesi yaşarken, hemisferleri daha asimetrik olan insanların daha yavaş hastalık ilerlemesine sahip olduğunu belirtti. Ayrıca Labrie, bu değişikliklerin birçoğunun Parkinson riskini etkilediği bilinen genler etrafında toplanmış olduğunu ve bu bulguları yeni terapötik stratejilere dönüştürmek için büyük bir potansiyelin var olduğunu sözlerine eklemiştir. Labrie zaten Alzheimer gibi diğer nörolojik hastalıklarda bu olgu ile bakmaya başlamıştır. Araştırmacılar yapılan bu çalışmanın, beyin asimetrisinin moleküler nedenlerini ayrıştıran ilk çalışmalardan birisi olduğunu belirtmişlerdir. Sol ve sağ beyne ilişkin erken araştırmalar, 20. yüzyılın ortalarında, bölünmüş beyin hastalarıyla çığır açan çalışmaları ona Nobel Ödülü kazandıran Roger Sperry tarafından gerçekleştirilmiştir.