Şanslı Genler Obezite Hastalarının Başka Hastalıklardan Korunmasını Sağlayabilir mi?

Genetik uzmanları obez kişilerin nispeten sağlıklı kalırken, obez olmayanların neden tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gibi hayatı tehdit eden rahatsızlıklardan muzdarip olduklarını ortaya çıkardılar. Vücut kitle indeksi (VKİ) 30'un üzerinde olanlar aşırı kilolu değil obezlerdir. Obez kişilerin tamamının fazladan kiloları olsa da aynı VKİ’ne sahip iki kişinin yağ miktarları ve vücuttaki dağılımları çok farklı olabilmektedir.Örneğin bacaklarda veya çene altında deri altında depolanan yağ, karaciğer ve kalp gibi organların etrafında depolanan yağdan daha az zararlı kabul edilmektedir. Bilim adamlarınca "uygun" veya "uygunsuz" yağlanma olarak adlandırdığı bu durumun sorumlusu yağların nasıl ve nerede depolandığını belirlemeyen genlerimizdir.

Londra Brunel Üniversitesi biyolojik bilimler öğretim görevlisi Dr. Hanieh Yaghootkar "Bazı insanlar bu şanssız yağ genlerine sahiptir, yani deri, karaciğer ve pankreas da dahil olmak üzere her yerde daha yüksek yağ seviyeleri depolarlar ve bu da tip 2 diyabet gibi daha yüksek bir hastalık riski ile ilişkilidir. Cilt altına daha fazla yağ depolayan grup daha şanslı ve karaciğer yağlanması ve tip 2 diyabet gibi hastalık riskleri daha düşüktür'' demiştir.

Ekip Mendelian randomizasyon tekniği ile araştırdıkları 37 hastalıktan, koroner arter hastalığı, tip 2 diyabet ve inmeyi de içeren 12’sinin doğrudan kişinin olumlu ya da olumsuz yağlanmaya neden olan genlerle bağlantılı olduğunu bulmuştur. Dokuz hastalığın ise kişinin yağlanma biçiminden çok, derin ven trombozu veya diz artiriti gibi şişmanlığın sonuçları ile ilgili olduğunu düşünmüşlerdir.

Bununla birlikte, araştırmacılar, uygun ya da uygunsuz yağlanmadan bağımsız olarak obez olmanın bir kişinin sağlığı için ciddi bir tehlike oluşturduğuna, hatta olumlu adipoziteye sahip olanlarda bile safra taşı, yetişkin başlangıçlı astım ve sedef hastalığı gibi risklerin arttığına dikkat çekmektedir. Ayrıca, daha önce Alzheimer gibi kişinin kilosu ile ilişkili olduğu düşünülen diğer bazı hastalıklarla bağlantı olmadığını saptamışlardır. Dr. Yaghootkar, "Hastalık riskini daha iyi önlemek ve ölçmek için, obezitenin nedensel bir risk faktörü olup olmadığını ve eğer nedensellik varsa bunun hangi sonuçlarının metabolik, mekanik veya psikolojik risk doğurduğunu anlamak önemlidir. Sonuçlarımız ayrıca, metabolik olarak sağlıklı olsalar bile herkesin fazla yağlarından kurtulmasının yararına dair kanıtlar sunuyor." demiştir.

Araştırmacılar, sonuçların doktorların obezitenin kişideki olumsuz etkilerini hedef almaları gerekip gerekmediğini veya birkaç kilo vermelerini sağlamaya çalışıp çalışmayacaklarını belirlemelerine yardımcı olacağını söylemektedir. Exeter Üniversitesi'nde insan genetiği ile çalışan Profesör Timothy Frayling, "Örneğin, bir kişinin fazla kilosunu etkilemeyen ama kandaki ve organların etrafındaki yüksek yağ seviyelerini düşürebilecek birçok tedavi var, ancak kandaki zararlı yüksek şeker ve yağ seviyelerini düşürmek diğer olası sorunları azaltmak için kilo kaybı sağlamak daha önemli olabilir." demiştir.

Diabetes UK’nin finanse ettiği, Winchester Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen çalışmada Finlandiya'nın FinnGen projesi ve UK Biobank’dan sağlanan 2006-2010 yılları arasında 37 ila 73 yaşları arasındaki 500.000 kişiye ait veriler kullanıldı ve eLife dergisinde yayınlandı. NHS tarafından ülkedeki her 4 kişiden 1’i zaten çok fazla kilolu' ve ciddi şekilde hastalanma riski artmış olarak kabul edilmektedir. Araştırmaya katılan Exeter'de araştırma görevlisi Dr.Susan Martin "Obezite ile ilişkili hastalığın nedenlerini belirlememiz önemli olsa da, iyi genler hala sağlıklı bir yaşam tarzının yerini tutamaz. Olumlu bir yağlanma ancak bir yere kadar anlamlı olabilir eğer obezseniz yine de olabildiğince fazla kiloyu kaybetmeye çalışmak gereklidir.’’ yorumunda bulunmuştur.