Sosyal Medyadaki Üç Kanser Makalesinden Birinde Yanlış Bilgiler Yer Alıyor

Amerika Birleşik Devletleri'nde en sık görülen dört kanserin tedavisi hakkında sosyal medyadaki en popüler haber ve makaleler incelenmiştir. Yapılan analizde en popüler 200 makaleden (prostat, akciğer, meme ve kolorektal kanser için 50'şer adet) yaklaşık üçte birinin (%32,5, n=65) yanlış bilgi ve bunların %76,9'unun (50/65) zararlı bilgi içerdiği saptanmıştır.

Çalışma yazarları, ‘İnternet, sağlıkla ilgili yanlış bilgilerin temel kaynağıdır. Bu durum özelikle yanlış bilgilerin doğrulanmış bilgilerden daha hızlı ve daha geniş yayıldığı sosyal medya için özellikle doğrudur’ demişlerdir. Salt Lake City Utah Üniversitesi Huntsman Kanser Enstitüsü'nden baş yazar Skyler Johnson, ‘Tıp camiası olarak sosyal medyadaki yanlış kanser haberlerini görmezden gelemeyiz. Hastalarımızla empati kurmalı ve bu tür bilgilerle karşılaştıklarında onlara yardımcı olmalıyız’ demiştir.

22 Temmuz'da Ulusal Kanser Enstitüsü Dergisi'nde çevrimiçi olarak yayınlanan çalışmada 2018-2019 yılları arasında sosyal medya platformlarında (Facebook, Reddit, Twitter veya Pinterest) yayınlanan makaleler incelenmiştir. Popülerlik okuyucu etkileşimleri yoluyla ölçülmüştür. Makalelerin bazıları CBS News, The New York Times ve tıp dergileri gibi köklü haber kuruluşlarından gelirken, diğerlerinin kaynağı kısa internet sayfaları ve yeni gelişen haber siteleridir. Johnson popüler ve zararlı yanlış bilgilere örnek olarak ‘44 yaşındaki anne, CBD yağının 5 ayda meme kanserini tedavi ettiğini iddia ediyor’ başlığı taşıyan yazıyı vermiştir. Şubat 2018'de truetheory.com'da yayınlanan makale, yayıncı tarafından "görüş" olarak etiketlenmiş ve İngiltere'nin Daily Mail gazetesinde aynı kadın hakkında yapılan başka bir habere bağlantı verilmiştir.

Yakın tarihli bir Medscape Oncology blog yazısında, Dr. Jennifer Lycette, ‘bu tür makalelerdeki fikir ve iddialar çok etkili olabilir. 18 yıldır kanser tedavi eden bir hekim olarak bir hastanın tedavi önerilerini ret edip 'alternatif' tedaviyi seçmesi ne yazık ki artık sürpriz değil benim için’ diye yazmıştır. Hastalar ve yanlış bilgiler üzerine çalışmalar yapan Duke Üniversitesi'nden Brian Southwell, klinisyenlerin tıbbi yanlış bilgiler konusunda proaktif olmalarını önermektedir. American Journal of Public Health'te yakın tarihli bir makalesinde, ‘Endişelerini sormadan dile getirmelerini beklemek yerine hastalar olası yanlış bilgiler hakkında konuşmaya yönlendirilmelidir" diye yazmıştır.

Sosyal medyadaki yanlış bilgiler ve potansiyel zararları

Johnson ve arkadaşları tarafından yayınlanan çalışmada dört kanser türü için içerik uzmanı olarak Ulusal Kapsamlı Kanser Ağı panel üyesi iki kişi seçilmiş ve her makaledeki birincil tıbbi iddiaları gözden geçirmekle görevlendirilmiştir. Bu uzmanlar her makaledeki yanlış bilgi ve potansiyel zararı saptamak için bir dizi derecelendirme yapmıştır. 200 makalenin %41.5'i geleneksel olmayan haberlerden (yalnızca dijital), %37.5'i geleneksel haberlerden (basılı ve/veya çevrimiçi yayın medyası), %17'si tıp dergilerinden, %3'ü bir kitle fonlama sitesinden ve %1'i kişisel bloglardan elde edilmiştir. Makalelerin yaklaşık üçte birinin yanlış bilgi içerdiği sonucuna varılmıştır. Yanlış bilgi yanıltıcı olarak tanımlanmıştır. 200 makalenin %30,5'inin zararlı bilgi içerdiği sonucuna varılmıştır. Zarar eylemsizlik (tedavi edilebilir bir durum için gecikmeye veya tıbbi yardım aranmamasına yol açmak, %31,0), ekonomik zarar (tedavi/seyahatle ilişkili maliyetler, %27,7), sağlığa zararlı eylem (%17.0) ve diğer tedavilerle zararlı etkileşimler (%16.2) olarak tanımlanmıştır. Zararlı bilgi içeren makalelerin medyan okunma sayısı, doğru bilgiye sahip makalelerden istatistiksel olarak anlamlı derecede daha fazla bulunmuştur.