Stres Saçınızı Ağartabilir

Efsaneye göre 1791'de idam edilmeden önceki gece Marie Antoinette'ın saçları ağarmıştır. Kolombiya Üniversitesi Doktorlar ve Cerrahlar Vagelos Koleji'ndeki araştırmacıların yaptığı yeni bir çalışma, saçların beyazlaşmasını psikolojik stres ile ilişkilendiren kantitatif kanıtlar sunan ilk çalışmadır.

Bu çalışmaya göre, stres saçları ağartmakta, stres durumu ortadan kalktığında saç eski rengine dönmektedir. Bu bulgu, saçtaki strese bağlı beyazlaşmanın kalıcı olduğunu iddia eden farelerdeki yakın tarihli bir çalışma ile tamamen zıttır.

"Yaşlı' aklaşmış saçlarınızın kendi 'genç' renkli durumlarına dönüşüne imkan sağlayan mekanizmaları anlamak genel olarak insan yaşlanmasının uyum sağlama yeteneği ve stresten etkilenmesi konusunda yeni ipuçları ortaya koyabilir. Verilere göre, insan yaşlanması doğrusal, sabit bir biyolojik süreç değildir, en azından kısmen durdurulabilir, hatta geçici olarak geri döndürülebilir.

Tıpkı bir ağacın yaşamının son yılları hakkında bilgi ihtiva eden gövdesindeki halkalar gibi, saçımız da biyolojik geçmişimiz hakkında bilgiler barındırır. Saçlar cildin altında folikül halinde iken, zihnimizde ve vücudumuzda oluşan stres hormonları ve olup biten diğer şeylerin etkisine maruz kalırlar. Saç deri dışına çıkmaya başladığında sertleşir ve bu maruziyetler stabil hale gelir.

Bir saç teline baktığınızda, eğer çok büyük bir dönüşüm yoksa baştan uca aynı renkte gibi gözükecektir. Yüksek çözünürlüklü bir tarayıcı altında, hemen göze çarpmayan ufak değişiklikler görülür hale gelecektir. Bilim adamları bu rengi ölçerek araştırmalarını yapmıştır.

Bu araştırmada bir stres günlüğü ile 14 gönüllünün saç telleri incelenmiştir. Stres ve saçların beyazlaması arasındaki çarpıcı ilişki ortaya konmakla birlikte, araştırmacıların fark ettiği bazı aklaşmış saçların eski rengine geri döndüğü gözlemi kantitatif olarak belgelenmemiştir.

Stresin saçı ağartma üzerindeki etkisi zihin-mitokondri bağlantısıyla alakalı olabilir. Saç rengi değiştiğinde 300 proteinde değişimler oluşmuştur ve araştırmacılar mitokondrideki stres kaynaklı değişimlerin saçın beyazlamasıyla ilişkisini öneren bir matematiksel model geliştirmişlerdir.

Mitokondri psikolojik gerilim dahil birçok farklı sinyale yanıt veren hücre içindeki ufak antenler gibidir. Stres ve saç rengi arasındaki mitokondri bağlantısı, strese bağlı saç ağarmasının tersine dönemeyeceğini gösteren fare deneyinden farklı bir sonuç ortaya koymuştur. Verilere göre, saç ağarması tersine dönebilmektedir ve farklı bir mekanizmaya işaret etmektedir. Fareler ve insanların kıl foliküllerinin biyolojisindeki farklılık nedeniyle bulgular da farklı olmuştur.

Yaşamımızda stresi azaltmak iyi bir hedeftir ama stresin azalması saçın normal rengine dönmesini garanti etmeyecektir. Matematik modellemesine göre, saçın beyazlaşmadan önce bir eşiğe ulaşması gerekmektedir. Orta yaşta, biyolojik yaş ve diğer faktörler nedeniyle saç bu eşiğin yakınında olduğundan dolayı, stres durumunda saçlar ağarmaktadır. Ancak yıllardır saçı aklaşmış olan birinin stres düzeyini azaltmak, bu eşik uzun süredir aşılmış olduğundan dolayı saç rengi üzerinde herhangi bir etkiye yol açmayacaktır.