Stres ve Hava Kirliliğinin Karışımı Çocuklarda Bilişsel Zorluklara Yol Açar Mı?

Hava kirliliğinin fiziksel sağlık üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu bilinmektedir. Buna ek olarak, son zamanlarda yapılan çalışmalar hava kirliliğinin ruh sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler gösterdiğini tespit etmektedir. Yaşam stresi, özellikle yaşamın erken dönemlerinde, akıl sağlığı sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Yapılan yeni bir çalışma, hava kirliliği ve erken yaşam stresinin okul çağındaki çocuklar üzerindeki etkilerini bir araya getirmektedir. Çalışma sonuçları, Çocuk Psikolojisi ve Psikiyatri Dergisi'nde yer almaktadır.

Araştırmacılara göre, hava kirliliğinde yaygın bir nörotoksikant olan polisiklik aromatik hidrokarbonlara prenatal maruz kalma, erken yaşam sosyal ve ekonomik stresinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini büyütmekte veya sürdürmektedir. Ayrıca, sosyoekonomik eşitsizlikler ve çevresel adaletsizlik göz önüne alındığında, dezavantajlı koşullarda büyüyen çocukların hem yaşam stresi hem de nörotoksik kimyasallara maruz kalma olasılığı daha yüksek olmaktadır. Bu durumun zayıf zihinsel sağlık sonuçları üzerinde kombine bir etkisi bulunmaktadır ve bu kritik risk faktörlerine maruz kalmayı azaltmaya çalışan ve sadece fiziksel değil psikolojik sağlığı iyileştirmeye çalışan halk sağlığı programları büyük önem arz etmektedir.

Stres ve Hava Kirliliğinin Etkileri

Veriler Kuzey Amerika ve Bronx'taki CCCEH annelerin ve yenidoğanların boylamsal doğum kohort çalışmasından elde edilmiştir ve bunlar Afrikalı-Amerikalı veya Dominik olarak kendini tanımlayan birçok katılımcıyı içermektedir. Anneler, günlük yaşamlarında hava kirleticilerine maruz kalmayı ölçmek için gebeliğin üçüncü üç aylık döneminde hava izleme sırt çantası takmıştır. Çocukları 5 yaşındayken, anneler, mahallenin kalitesi, maddi sıkıntı, yakın eş şiddeti, algılanan stres, sosyal destek eksikliği ve genel sıkıntı seviyeleri dâhil olmak üzere hayatlarında stres olduğunu bildirmiştir. Daha sonra anneler 5, 7, 9 ve 11 yaşlarında çocuklarının psikiyatrik belirtilerini bildirmişlerdir. Hava kirliliği ve erken yaşam stresinin birleşik etkisi, 11 yaşta çeşitli düşünce ve dikkat problemleri (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) ölçümlerinde tespit edildi. Düşünce sorunları, başkalarının tuhaf bulduğu obsesif düşünceleri ve davranışları veya düşünceleri içermekteydi. Etkiler ayrıca hava kirliliğine maruz kalmanın doza duyarlı bir belirteci olan PAH-DNA eklentileriyle de bağlantılıdır.

Çift Vuruş

Araştırmacılar, PAH ve erken yaşam stresinin dikkat ve düşünce sorunlarıyla bağlantılı ortak biyolojik yollarda "çift vuruş" olarak hizmet edebileceğini söylüyorlar. Stres muhtemelen epigenetik ekspresyon, kortizol, inflamasyon ve beyin yapısı ve fonksiyonunda geniş kapsamlı değişikliklere yol açar. PAH'ın etkilerinin altında yatan mekanizma halen sorgulanmaktadır; ancak, beyin yapısı ve işlevindeki değişiklikler olası ortak mekanik yolları temsil eder. Aynı kohort verilerini kullanan daha önceki çalışmalar, maddi güçlüklerle birlikte hava kirliliğine doğum öncesi maruz kalmanın, çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomlarını önemli ölçüde arttırdığı ortaya kondu. Ayrı bir çalışmada ise hava kirliliği ve yoksulluğun kombinasyonunun, çocukların IQ seviyelerini azalttığına dair bulgular elde edildi.

Sonuç olarak, araştırmacılara göre, evde erken yaşam stresine yüksek maruz kalma ve hava kirliliğine karşı yüksek prenatal maruz kalma olan çocuklar artan semptom ve düşünce problemleri sergiledi. Erken yaşam stresi, sıklıkla hava kirliliğine daha fazla maruz kalan bölgelerde yaşayan dezavantajlı geçmişlerden gelen gençlerde yaygındır.