Süper Hafızaya Sahip Olmak Mümkün mü?

Neuron dergisinde yayınlanan son çalışmanın sonuçlarına göre araştırmacılar birkaç düzine sözcükten oluşan listeleri hatırlama gibi şaşırtıcı yetenekler kullanma becerilerinin öğrenilebileceğini buldular. Stratejik bellek geliştirme tekniği kullanan 40 günlük 30'ar dakikalık eğitim oturumlarından sonra, gönüllülerin hafıza kapasiteleri oldukça yükseldi. Birkaç yıl önce dünyadaki en iyi on hafıza sporcusu arasında Dresler'in laboratuvarında doktorasını yapan profesyonel bir hafıza eğitmeni olan yazar Boris Konrad vardı. Konrad ve Dünya Hafıza Şampiyonası'ndaki diğer üst düzey rakipleri beş dakika içinde beş yüz basamak veya yüz kelimeyi ezberleyebilmektedir. Akademik performansını artırmak için hafıza atleti haline gelen Konrad, Dresler'e bu çalışma için diğer en iyi hafıza sporcuları ile iletişime geçmesi konusunda yardımcı oldu. Dresler, Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki hafıza bozuklukları araştırmacısı Michael Greicius’un laboratuvarında misafir akademisyen olarak çalışmaya başladı.

Dresler, yaptığı çalışma ile 23 dünya sınıfı hafıza sporcusunu yaş, sağlık durumu ve zeka bakımından benzer 23 kişinin beynini tipik bellek becerileri ile inceledi. Beyin bölgelerindeki iletişim kuvvetlerinin farklılıklarını ölçmek için beynin içindeki kan akımı değişikliklerini tespit ederek beyin aktivitesini ölçmenin bir aracı olan fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRG) kullandı. Boyutlarda farklılıkları ölçmek için yapısal MR kullandı. Başlangıçta Dresler, bellek şampiyonlarının beyin anatomisinde dikkate değer farklılıklar gösterebileceğini bekliyordu. Bununla birlikte, yapısal MR kullandığında farklılıklar görülmedi. Daha ziyade, hafıza sporcuları ile sporcu olmayan kişiler arasında tespit edilen farklılıklar, beynin 2.500 farklı bağlantısına yayılmış bağlantı biçimindeydi. 25 bağlantıdan oluşan bir alt küme, sporcuları tipik hafıza becerilerine sahip olanlar ile en güçlü biçimde ayırt etti. Dresler ve meslektaşları, beynin eğitim üzerindeki etkilerini keşfetmek için hafıza sporcularıyla benzer biçimde 51 kişiyi çalışmaya dahil ettiler ancak bunların tipik hafıza becerileri ve önce aldıkları bir hafıza eğitimi yoktu. Sonuçta üç grup oluştu: iki eğitim grubu ve eğitim almayan bir grup. Araştırmacılar, eğitim öncesi ve sonrası katılımcıların beyinlerini taradı. İki eğitim yöntemi, kısa süreli hafıza eğitimi ve stratejik hafıza eğitimiydi. Kısa süreli hafıza eğitimi süresince, bireyler konsantrasyon oynamak gibi bazı uygulamalar yaptı.

Stratejik hafıza eğitimi ise kursiyerlere listeleri hatırlamanın sistematik bir yolunu sunar. Bu çalışmada Dresler'in seçtiği strateji, çoğu dünya şampiyonu hafıza sporcusu tarafından kullanılan lokus eğitimi oldu. Bu stratejiyi kullanarak bir listedeki öğeler hatırlanan bir yerle ilişkilendirilir ve kullanıcılar, hatırladığı yeri listeyi geri çağırdıklarında gezinir. (Bu çalışmada kullanılan lokus eğitiminin yöntemi http://memocamp.com adresinde mevcuttur.) Lokus yöntemini kullanarak eğitim alanlar, sözcük listelerini hatırlama yeteneklerinde önemli iyileşme gösterdiler. Eğitimden önce bireyler ortalama 26 ile 30 kelime arasında hatırlayabiliyordu. Daha sonra, stratejik bellek eğitimine sahip olanlar ortalama 35 kelime daha hatırlayabildi. Kısa süreli hafıza eğitimi alanlar 11 sözcük daha hatırlayabilirken hiçbir eğitimi olmayanlar 7 kelime daha hatırlayabildi. Bir gün sonra, eğitime devam edenler hatırlama konusunda iyileşme gösterdi. Dört ay sonra ise, sadece stratejik eğitim alanlar, eğitimden önce 22'den fazla sözcüğü hatırlatarak önemli kazançlar göstermeye devam etti. Dresler, "Bu stratejileri bilerek bunları nasıl uygulayacağınızı öğrendiğinizde, daha fazla eğitim almadan performansınızı yüksek tutabilirsiniz" diyor. Eğitimden sonra, stratejik eğitim grubundaki kişilerin beyin taramaları değişmişti. Bellek şampiyonlarına benzeyen kalıpları, eğitime başlamadan önce yapılan taramalardan daha çok gösterdiler.