Uykusuzluk Hafızayı Etkiliyor

Groningen Üniversitesi’nden araştırmacılar uykusuzluğun hafızayı nasıl olumsuz etkilediği bilmecesinin cevabında yeni bir ipucu keşfettiler. Araştırmacılar tarihte ilk defa farelerde yaptıkları bir çalışmada, beş saatlik uykusuzluğun, beynin öğrenme ve hafıza ile ilgili bir kısmı olan hipokampustaki nöronlar arasındaki iletim kaybına neden olduğunu gösterdiler.

Araştırmacılar nöronlar arası iletişimi sağlayan sinapslar arasındaki iletim değişiklerinin hafızayı etkileyebileceğini ileri sürdüler ve bu iddialarını daha ayrıntılı incelemek için fare beynindeki dendritler üzerinde kısa süreli uyku yoksunluğunun etkilerini incelediler.

Çalışmada öncelikle beş saatlik uyku yoksunluğu sonrası fare hipokampusundaki dendrit uzunluğu ve sayıları incelendi. Uyku yoksunluk süresi olarak beş saatin kullanılmasının nedeni önceki çalışmalarda uykusuzluğun hafıza üzerine etkilerinin bu süreden sonra ortaya çıkmasıydı. Çalışma analizleri, uyku yoksunluğunun, hipokampusun CA1 bölgesindeki nöronlara ait dendritlerin uzunluğunu ve hücre yoğunluğunu belirgin şekilde azalttığını gösterdi.

Çalışmanın ikinci kısmında beş saat boyunca uykusuz bırakılan farelerin üç saat boyunca uyumasına izin verildi. Deney sonucunda uykusuz bırakılan farelerdeki dendrit yapısının 3 saatlik dinlenme sonrası iyi uyumuş farelere benzer şekilde tekrar yapılandığı gözlendi.

Uyku yoksunluğu sırasında moleküler seviyede ne olduğunu da anlamaya çalışan araştırmacılar bu sıradaki yapısal değişimlerin "kofilin proteininin artmış etkinliğine bağlı olabileceğini söylediler. Kofilinin dendritlerin sayısını ve uzunluğunu azaltabileceği önceden bilinmekteydi.

Araştırmacılar yaptıkları ileri çalışmalarda kofilinin etkinliğini bloke ettiklerinde uyku yoksunluğunun farelerdeki nöral iletimi engellemediği ve farelerdeki hafıza kaybının önüne geçildiği görüldü.

Bilim insanları uyku yoksunluğunun çok yaygın bir problem olduğu modern toplum için bu sorunu anlamak için önemli bir adım olduğunu belirtti.