Uzun Süreli COVID ile Herpes Virüsleri Arasında Bağlantı Olabilir mi?

Ön araştırmalara göre düşük kortizol düzeyi ve herpes virüsü reaktivasyonu uzun süreli COVID-19 semptomları ile ilişkilidir.

Uzun süreli COVID için biyolojik etkenleri ve göstergeleri çalışan araştırmacılar uzun süreli COVID ile herpes virüs sendromu ve düşük stres hormonu düzeyi arasında bağlantı olabileceğini saptadı.

Bu çalışma Nature dergisi tarafından iletişim kurulan bilim insanlarından hem övgü hem de eleştiri aldı. ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nden (NIAID) enfeksiyon hastalıkları uzmanı Michael Sneller, 'Bu makaledeki önemli bir sınırlılık, örneklemin çok küçük olmasıdır. Daha büyük çalışmalarda bunun doğrulanması gerekir.' dedi.

Imperial College London'da çalışmaya katılmamış bir immünolog olan Danny Altmann, bu tür bildirimlerin uzun süredir COVID araştırma topluluğunun ihtiyaç duyduğu şey olduğunu söyledi. 'Uzun COVID için hangi ilaçları test edeceğimiz konusunda gerçekten çaresiziz. Böyle çalışmalar uygun randomize kontrollü çalışma planlamamıza olanak sağlıyor.' dedi.

Uzun Süren Hastalık
Uzun süreli COVID, bir SARS-CoV-2 enfeksiyonu ardından aylar veya yıllarca süren ve bazen yıkıcı olabilen semptomlardan oluşur. COVID-19'a yakalanan kişilerin %5-50'sini etkilemektedir.

Yale Tıp Fakültesi'nden immünobiyolog Akiko Iwasaki tarafından yönetilen en son çalışma, uzun süreli COVID yaşayan insanları sağlıklı bireylerden ayıran temel immünolojik özellikleri ortaya çıkarmak amacıyla 215 katılımcının her biri için binlerce veri noktası oluşturan testler yapmayı içeriyordu. Çalışma, uzun süreli COVID-19 tanısı konulan 99 kişiyi ve hiç COVID-19 geçirmemiş veya SARS-CoV-2 enfeksiyonundan sonra iyileşmiş 116 sağlıklı katılımcıyı içeriyordu.

Çalışmanın çarpıcı sonucu; uzun süreli COVID grubunda inflamasyon, kan şekeri düzeyi ve uyku döngüsünü düzenlemede rolü olan kortizol düzeyinin sağlıklı katılımcılara göre yaklaşık %50 daha düşük bulunmasıdır. Ayrıca araştırmacılar uzun süreli COVID hastalarında mononükleoza yol açan Epstein-Barr virüsü ile suçiçeği ve zona hastalığına neden olan varicella-zoster virüsünün yakın zamanda 'yeniden aktif' hale geçmiş olabileceğini buldular. Bu virüslerin her ikisi de herpes ailesindendir, enfeksiyondan sonra vücutta süresiz olarak kalır ve bir latent dönem ardından tekrar çoğalmaya başlayabilir.

Uzun süreli COVID grubundaki kişilerde ayrıca belli kan hücreleri ve bağışıklık hücrelerinin sayısı normalden farklıydı ve disfonksiyonel immün hücre sayısı da normalden yüksekti.

Iwasaki, sonuçların düşük kortizol düzeyi veya herpes virüslerinin uzun süreli COVID'e neden olduğunu göstermediği konusunda uyarıyor ve bunların sendromla ilişkisinin daha fazla çalışmayı gerektirdiğini söylüyor. Bulgular, mart ayında Cell dergisinde yayınlanan bir makale de dahil olmak üzere düşük kortizol düzeyini ve Epstein-Barr virüsünü uzun süreli COVID ile ilişkilendiren önceki makalelere dayanmaktadır.

215 katılımcı ile yürütülen Iwasaki çalışması örneklemi nispeten küçüktür ve çalışmanın bazı bölümlerine katılımcıların yalnızca bir alt kümesi dahil edilmiştir. Örneğin, kortizol düzeyi analizine uzun süreli COVID yaşayan 99 kişinin tümü dahil edilirken 116 sağlıklı katılımcıdan yalnızca 40'ı dahil edilmiştir. Uzun süreli COVID konusunda ayrı bir çalışmayı yöneten Sneller, 'Uzun süreli COVID grubuna kıyasla az sayıda kontrol kullanılması çalışmanın istatistiksel gücünü düşürüyor.' dedi.

Iwasaki, kalan sağlıklı gönüllülerden örneklerin daha sonra toplandığını ve bu hafta analiz için gönderildiğini söylüyor. Çalışmanın bir başka sınırlılığı örneklerin Epstein-Barr ve varicella-zoster virüslerinin varlığı için analiz edilmeyip bunun yerine virüslere karşı antikor düzeylerinin ölçülmesidir. Iwasaki, uzun süreli COVID grubunun üyelerinin sağlıklı insanlara göre bu antikorların daha yüksek düzeye sahip olduğunu ve bunun da virüsün daha yakın zamanda yeniden etkinleştirildiğini düşündürdüğünü söylüyor. Bununla birlikte, mevcut reaktivasyonu kesin olarak belirlemenin tek yolu kandaki viral DNA'yı test etmektir. Iwasaki'nin ekibi şimdi bu tür testler yapıyor.

Iwasaki, ‘Bu; keşif amaçlı, hipotez üreten bir çalışma ve uzun süreli COVID nedenleri hakkında bir sonuç değil, ancak kapıları aralıyor' dedi.