Yaşlanmayı Beyin Hücreleri mi Kontrol Ediyor

Hipotalamusun büyüme, gelişme, üreme ve metabolizma gibi önemli süreçleri düzenlediği biliniyordu. ABD’li araştırmacılar ise yaptıkları yeni bir çalışma ile hipotalamusun bilinmeyen bir yönünü daha ortaya çıkardılar: yaşlanmayı kontrol eden hücreler. Hipotalamustaki kök hücrelerin yaşlanmanın anahtarını oluşturup oluşturmadığını araştırırken, araştırmacılar ilk önce sağlıklı fareler büyüdükçe bu hücrelerin nasıl değiştiğine baktılar. Hipotalamik kök hücrelerin sayısı, hayvanlar her zamanki yaşlanmaya başlama belirtilerinin ortaya çıkışından birkaç ay önce yaklaşık 10 aylık bir zamana geldiğinde azalmaya başladı.

Ardından, araştırmacılar kök hücrelerin bu aşamalı kaybının aslında yaşlanmaya neden olup olmadığını ve sadece bununla bağlantılı olmadığını öğrenmek istediler. Böylece, orta yaşlı farelerde hipotalamik kök hücreleri seçici olarak bozduklarında olanları gözlemlediler. Bu bozulmanın, kontrol farelerine kıyasla yaşlanmayı büyük ölçüde hızlandırdığı ve bozulmuş kök hücreleri olan hayvanların normalden erken öldüğü görüldü. Peki hipotalamustaki bu doğal gidişe karşı etki olarak kök hücreler eklenilerek yaşlanma önlenebilir mi? Bu soruyu cevaplamak için, araştırmacılar, hipotalamik kök hücreleri yok edilmiş orta yaşlı farelerin beyinlerine de normal farelerin beyinlerine de kök hücre enjekte ettiler. Her iki grupta da tedavi çeşitli yaşlanma belirtilerini yavaşlattı veya tersine çevirdi. Araştırmacılar, hipotalamik kök hücrelerin, yaşlanma karşıtı etkilerini, mikroRNA'lar (miRNA) adı verilen molekülleri serbest bırakarak uyguladığını tespit etti. Bunun üzerine araştırmacılar, hipotalamik kök hücrelerden miRNA içeren eksozomlar çıkardılar ve iki grup farenin beyin omurilik sıvısına enjekte ettiler. Bu tedavi, hayvanların kas dayanıklılık, koordinasyon, sosyal davranış ve bilişsel yetenekteki değişimleri değerlendirmeyi içeren, doku analizi ve davranış testi ile ölçülen her iki gruptaki yaşlanmayı önemli ölçüde yavaşlattı.

Araştırmacılar şimdi yaşlanma sürecini yavaşlatmaya ve yaşla ilişkili hastalıkları tedavi etmeye yönelik ilk adım olarak, bu yaşlanma karşıtı etkilerden sorumlu mikro kök hücreleri ve belki de bu kök hücreler tarafından salgılanan diğer faktörleri belirlemeye çalışıyor.