Yaşlılarda COVID-19 Enfeksiyonlarında Öne Çıkan Sorunlar

Solunum yolu hastalığına sebep olan COVID-19 enfeksiyonu ağırlıklı olarak damlacıklarla veya doğrudan temasla yayılmaktadır. Çin'den gelen erken verilere göre 60 yaş ve üstü yetişkinlerin hastalık şiddetinde ve mortalitesinde bir artış olduğu ve bu grubun hastalığa duyarlı olduğu bilinmektedir. Avrupa'da da benzer şekilde ölüm oranının genç yetişkinlerde %1’in altında iken, 70 yaş ve üstü yetişkinlerde %10'a kadar yükseldiği tespit edilmiştir. Genç erişkinlere göre yaşlı hastalarda yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yatış ve mekanik ventilasyon ihtiyacı yüksektir.

Dünya nüfusun %12'sinden fazlasını 60 yaşın üzerindeki insanlar oluşturduğundan, 800 milyondan fazla insan bu savunmasız gruba girecektir. Yaşlı hastalarda COVID-19'da ateş ve prodüktif öksürük olmaksızın, yorgunluk, anoreksiya ve deliryum gibi atipik klinik özelliklere sahip belirtilerin görülmesinden dolayı tanı gecikebilir ve bu durum mortaliteyi artırabilir.

COVID-19 ile ilgili çok az sayıda çalışma, özellikle savunmasız yaşlı hasta grubuna odaklandığından bu sistemik derleme ve meta-analiz, enfekte yaşlıların klinik bulgularını, eşlik eden hastalıklarını, hastalığın şiddetini ve sonuçlarını ayrıntılı şekilde belirlemek için yürütülmüştür. Bu çalışmaya PubMed ve Scopus’ta Aralık 2019'dan 3 Mayıs 2020'ye kadar sistematik olarak taranarak COVID-19 enfeksiyonu olan yaşlı yetişkinleri (≥60 yaş) içeren ve klinik özellikleri bildiren gözlemsel çalışmalar veya sonlanımlar dahil edilmiştir. Birincil sonlanım, şiddet ve sonuçlarının ağırlıklı karma prevalansını (WPP) değerlendirilmesi ve ikincil sonlanımlar, eşlik eden hastalıklar ve solunum desteği ihtiyacını de içeren klinik özellikler olarak belirlenmiştir.

13,624 yaşlı hastanın yer aldığı 46 çalışmada yaşlı hastalar arasında şiddetli hastalık geçirenler diğer meta analizlerde bildirilen sayılardan 2-3 kat daha yüksek raporlanmıştır (%16.0–%25). Hastaların %22’si (%95 CI– %16-28, I2–%88) ağır hasta olarak belirtilmiş ve %51'inde (%95 CI– %36-65, I2–%95) şiddetli enfeksiyon görülmüştür. Genel olarak, hastaların %11'i (%95 CI– %5-21, I2–%98) hayatını kaybetmiştir. Yaygın eşlik eden hastalıklar; hipertansiyon (48, %95 CI– %36-60 I2–%92), diyabet (22, %95 CI– %13-32, I2) ve kardiyovasküler hastalık (19, %95 CI - %11-28, I2 - %85) olmuştur. Sık görülen belirtiler, ateş (83, %95 CI - %66-97, I2–%91), öksürük (60, %95 CI– %50-70, I2–%71) ve dispne (42, %95 CI– %19-67, I2–%94) iken, kuru öksürük (56%), prodüktif öksürükten (28%) daha sık raporlanmıştır. Ancak çalışmalarda öksürüğün tipine dikkat edilmediğinden bu sonuçlar dikkatle yorumlanmalıdır.

Çalışmalarda en sık diyare olmak üzere gastrointestinal belirtiler de izlenmiştir. Diğer çalışmalarda olduğu gibi ateş ve öksürük benzer ağırlıklı karma prevalansa sahipken, dispne yaşlılarda gençlere göre daha sık izlenmiştir. Benzer biçimde diğer çalışmalarda da en sık görülen belirti GİS olsa da yaşlılardaki ağırlıklı karma prevalansı daha yüksekti. Yaşlılarda sık görülen GİS belirtileri COVID-19’un tipik belirtileri olmasa da klinisyenlere COVID-19 ihtimalini hatırlatmalıdır.

Yaşlı hastalarda en sık komplikasyonlar sekonder enfeksiyonların (%34) ardından akut böbrek yetmezliği (ABY) (%22) ve akut solunum yetmezliği sendromu (ASYS) (%20) olmuştur. Hastaların çoğuna oksijen %84 (%95 CI - %60-100, I2–%81) ve mekanik ventilasyon %21 (%95 CI– %0-49, I2–%91) desteği verilmiştir. Solunum desteğine ihtiyaç duyan hasta sayısının yüksekliği göz önünde bulundurularak klinisyenlerin hastaları hastaneye yatırma konusunda daha aktif davranmaları gerekmektedir. En sık görülen laboratuar bulguları diğer yaş gruplarındaki gibi lenfopeni (%52) ve ardından lökopeni (%20) olurken bilateral akciğer tutulumu (%76) yaşlılarda en sık rastlanan radyolojik bulgu olmuştur.

Özetle yaşlı hastaların yarısı şiddetli COVID-19 enfeksiyonu, beşte biri kritik hastalık geçirirken her 10 hastadan biri hayatını kaybetmiştir. Çalışmaların çoğunluğu orta ila yüksek taraflılık riski taşıdığı ve genel kanıt kalitesi düşük olduğundan bu hassas grupta bu sonlanımları değerlendirmek için hala daha yüksek kalitede veriye ihtiyaç duyulmaktadır.