Yeme Alışkanlıklarının Büyük Beş Özelliği ve Vücut Kitle İndeksi ile İlişkisi

Kişilik özellikleri, sağlık ve yeme alışkanlıkları gibi sağlıkla ilişkin davranışlarla ilgilidir ve bununla birlikte, hangi özelliklerin yeme alışkanlıkları ile ilgili olduğu konusunda sonuçlar da tutarsızdır. Bunun nedeni ise, çalışmalar arasında değerlendirilen yeme alışkanlıklarının, farklı gıda maddelerine ve farklı hesaplama yöntemlerine dayandığı için kolayca karşılaştırılamaz olduğudur. Yapılan bu çalışmada, temsili bir Avustralya örneğinde yeme alışkanlıklarını ve hem büyük beş kişilik özellikleri hem de vücut kitle indeksi (VKİ; sağlık durumunun objektif bir kriteri) ile ilişkisi araştırılmıştır. Yapılan çok sayıda araştırma, kişiliği Tip 2 diyabet, kanser, kardiyovasküler risk, obezite, Alzheimer, demans ve genel olarak mortalite riski gibi kronik hastalıklarla ilişkilendirdiğinden, bireyin kişiliği ve sağlığı arasındaki bağlantıya dair kanıtlar birikmiştir. Kişilik ayrıca sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı, fiziksel aktivite ve yeme alışkanlıkları gibi sağlıkla ilgili birçok davranışla da ilişkilendirilmiştir. Yeme alışkanlıklarının daha sonra VKİ fonksiyonu, immünolojik fonksiyonlar ve kardiyovasküler fonksiyonların yanı sıra kanser gibi çeşitli sağlık sonuçlarını öngördüğü de bilinmekte olup yeme alışkanlıkları ve sağlık sonuçları arasındaki bağlantıya ilişkin bu kanıtlara dayanarak, kişiliğin gıda seçimlerindeki rolünün daha iyi anlaşılması insan sağlığının ilerlemesi için çok önemlidir.

Kişiliğin Beş Faktör Modeli (FFM) ("Büyük Beş olarak da adlandırılır) özellikleri olan nörotiklik, dışadönüklük, açıklık, kabul edilebilirlik ve vicdanlılık, bireyleri birbirinden ayıran ve FFM'nin beş alanındaki bireysel farklılıkları tanımlayan nispeten istikrarlı düşünce, duygu ve davranış kalıpları olarak kavramsallaştırmaktadır. Büyük Beş kişilik özelliklerinin yeme alışkanlıklarıyla ilişkili olduğuna dair yakınsak kanıtlar vardır ve yapılan birkaç çalışma, vicdan ve açıklık gibi kişilik faktörlerinin özellikle sebze, meyve ve fındık gibi daha sağlıklı yiyecekleri yemeyle bağlantılı olduğunu göstermiş olup, açıklık özellikle et ürünlerini yemekle de olumsuz bir şekilde ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, bu çalışmalar, belirli bir yeme alışkanlığına hangi gıda türlerinin dahil edildiğine göre farklılık gösteren tutarsız olarak tanımlanmış yeme alışkanlıklarına sahiptir ve çalışmanın bulguları aynı zamanda bu yeme alışkanlıklarının kişilik özellikleriyle nasıl ilişkili olduğu açısından da değişmektedir.

VKİ‘nin Vicdanlılık ve Duygusal İstikrar ile Negatif, Uyumluluk ile Olumlu ilişkisi

Avustralya'da hane halkından, Gelir ve Emek Dinamikleri anketine katılan 13.892 yetişkin üzerinde yapılan araştırma 14 gıda maddesinin analizi ile üç göze çarpan yeme alışkanlığı sağladı; karbonhidrat bazlı gıda (örn. ekmek, makarna, atıştırmalıklar), et (örn. kırmızı et, kümes hayvanları) ve bitki bazlı gıda ve balık (örn. sebzeler, meyveler, baklagiller, balık) tüketmek. Bu üç yeme alışkanlığı kişilik ve VKİ ile farklı ilişkiler göstermiştir. Yapılan çalışma, bitkisel gıda ve balık yemenin, hiyerarşik regresyon analizlerinde (sosyodemografik faktörlerin ve diğer kişilik özelliklerinin kontrol edilmesi) açıklık, vicdanlılık ve duygusal istikrar ile olumlu ilişkisini buna karşılık, et tüketmenin açıklık ve duygusal istikrar ile negatif ve dışadönüklük ile olumlu ilişkisini ayrıca karbonhidrat bazlı gıdaların tüketilmesinin vicdanlılık, dışadönüklük ve duygusal istikrar ile olumsuz ilişkisini göstermiştir. Ayrıca çalışma sonuçları, VKİ‘nin vicdanlılık ve duygusal istikrar ile negatif ve uyumluluk ile de olumlu ilişkisini ortaya koymuş; VKİ’nin her üç yeme alışkanlığıyla ilgisini de göstermiştir. Sonuç olarak mevcut bulgular kişilik ve sağlıkla ilgili bireysel davranışlar arasındaki bağlantıları vurgulamaktadır. Araştırmacılar yeme alışkanlıklarındaki bireysel farklılıkların daha ileri incelenmesi için çıkarımları ve önerileri tartışılmaktadır.