
Bir kadının yumurtalıklarındaki yumurtalar, doğurganlık açısından sınırlı bir ömre sahiptirler. Bu durum çoğu kadın için yeni bir haber olmasa da pek çok kadın basit bir kan testi ile yumurta rezervlerine dair genel bir bilgiye sahip olabileceğinin farkında değildir.
Anti-müllerian hormon (AMH) isimli bir parametreyi inceleyen test, yaşam tarzı ve kişisel öykünün yanı sıra, bir kadının doğurganlığı hakkında bilgi veren bir dizi tanı araç ve prosedüründen biridir. Bu test özellikle in vitro fertilizasyon (IVF) veya diğer yardımcı üreme teknolojileri açısından işe yaramaktadır.
Son yıllardaki üreme endokrinolojisi ve infertilite (REI) tedavisindeki birçok gelişmeye rağmen, IVF ve diğer yöntemlerle gebe kalmak, bunu yapmayı isteyen her kadın için garanti değildir. Ancak AMH gibi testlerden elde edilen doğru bilgilerle uzmanlar tedaviyi düzenleyebilir ve hamilelik oranlarını artırabilir.
AMH Testi
Bir kadının yumurtalıklarındaki her yumurta, yumurta olgunlaşmasını destekleyen ve hormon üreten hücreler içeren sıvı dolu bir kese olan folikülün içinde yaşamaktadır. AMH, bu hormonlardan biridir. Bir kadının kanındaki AMH düzeyi, doktorların yumurtalıklarındaki folikül sayısını tahmin etmelerine yardımcı olur. Bir kadının sahip olduğu daha fazla folikül, daha fazla yumurta bırakabilir ve hamilelik şansı o kadar artar.
AMH kan testi son 15 yılda daha yaygın hale gelmiştir, ancak bir kadının yumurtalık rezervini belirlemenin bir başka yolu da transvajinal ultrason sırasında antral folikül sayımı yapmaktır. Ekranda görülen folikülleri saymayı da içeren bu yöntem, AMH ile birlikte de kullanılabilir. Ancak ultrason biraz özneldir, bu yüzden sonuçların bakan göze göre değişme ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
FSH Testi
Başka bir rutin test, beyindeki hipofiz bezi tarafından salınan bir hormon olan FSH’a (folikül uyarıcı hormon) bakar. FSH, yumurtalık foliküllerinin büyümesini hızlandırır ve bu da AMH, östrojen ve progesteron dahil olmak üzere hormonlar üretir. FSH yumurtlamayı uyarır ve yumurtalıkların her bir siklus için olgunlaşmasını sağlar.
Bir kadının FSH seviyeleri, aylık adet döngüsü boyunca her gün dalgalanma gösterir ve yumurtlamadan hemen önce zirve yapar. Fakat FSH seviyeleri o yaş için beklenenin üstünde veya altındaysa, bu durum genellikle doğurganlığını değil, aynı zamanda IVF'nin başarılı olması olasılığını da etkileyebilecek çeşitli problemlerden birine işaret eder.
FSH seviyeleri yükselmeden çok önce (genellikle yıllar önce) AMH seviyeleri azalmaktadır. Bu nedenle AMH, şu anda yumurtalık yaşlanmasına işaret eden en erken ve en hassas göstergedir ve yaşa özel aralıklara sahiptir.
Yumurta Sayımı
Kadınlar sahip oldukları tüm yumurtalarla doğarlar ve bu yumurtaların sayıları doğumdan itibaren azalmaya başlar. Tipik bir fetüste yaklaşık 20 milyon yumurta vardır. Yeni doğmuş bir bebekte ise yaklaşık olarak 2 milyon yumurta vardır ve ergenliğe kadarki her ay bu yumurtaların 11.000’i ölür.
Ergenlik dönemine gelindiğinde, kadınlarda muhtemelen birkaç yüz bin yumurta vardır. Yumurta sayısındaki hızlı düşüş, kabaca 37 veya 38 yaşlarında başlar ve menopozda geriye yaklaşık bin tane kalmış olur. Bir kadının doğurganlığı söz konusu olduğunda yumurtaların hem kalitesi hem de miktarı önemlidir. Kadınların başarılı bir hamilelik elde etme ve sağlıklı bir bebek doğurma ihtimalleri, bol miktarda sağlıklı yumurtaya sahip olmaları halinde daha yüksektir.
Kadınların çoğu her ay sadece bir yumurtayı yumurtlar ve hamile kalmaya yeni karar veren bir çiftte, gerçekleşecek olan gebeliklerin çoğunluğu ilk üç ila altı ayda ortaya çıkar. Ancak, doğurganlık tedavilerimizin bir kısmı, kadınlarda her ay iki yumurtayı yumurtlamaya, daha fazla yumurta olgunlaştırmaya, daha sonra onları dışarı çıkarmaya ve IVF'nin yaptığı gibi yumurtaları fertilize etmeye çalışmaktadır.
Sonuç
Doğurganlığı ve IVF başarısının olasılığını belirlemek için mevcut çeşitli testler söz konusu olduğunda, elimizde sihirli bir küre yoktur. Bununla birlikte, farklı kaynaklardan birleştirilmiş bilgiler, doktorlara başarı için iyi bir tahminde bulunmalarında yardımcı olabilir. Bu bilgi kaynaklarının birbirine karşı üstünlüğü olmasa da hepsi beraber bir kadının doğurganlık sağlığı hakkında bilgi sahibi olunmasına imkan tanır.
Women, How Good Are Your Eggs? By Carrıe Macmillan, Yale Medicine August 2, 2018
+ Tüm Referansları Göster