
Bitkisel gıdaların gelişmesi sayesinde piyasaya giren bol miktarda yeni ürün sağlımızı iyileştirirken gezegenimizi koruyacak bir gıda devrimine yol açıyor. Vejetaryen/vegan beslenme ve yaşam tarzı piyasadaki bu yeni bitkisel gıdalarla artık çok daha kolaylaşıyor ve vejetaryenlik ve veganlık gitgide popülerleşiyor. Vegan sayısının 2004 yılından 2019 yılına %300 artış göstermesi bu devrimin önlenemez ilerleyişini ortaya koyuyor.
Hayvansal etin bitkisel ete evrilmesiyle elde edilen sağlık faydalarının yanı sıra, insanlar çevresel faydaları konusunda da bilinç kazanıyorlar. Hayvansal tarım küresel sera gaz emisyonlarının en büyük sebeplerinden olup, hayvanların tarımdan tamamen bertaraf edilmesiyle tat, doku ve görünüm açısından hayvansal eti gölgede bırakan bitkisel et, balık ve süt ürünlerinin üretilmesi nihayetinde iklim değişikliğinin etkisini azaltacaktır. Veganizme geçmek bizi, hayatımızı ve gezegenimizi baştan sona değiştirecek.
Gıda, Gezegen ve Sağlık üzerine kurulmuş olan Eat-Lancet Komisyonu çevremizi korumak ve 2050 yılından itibaren 10 milyara yakın insanı besleyebilmek için en iyi küresel beslenmeyi incelemek üzere, 16 ülkeden 37 bilim insanını bir araya getirmiştir. Komisyona göre, dünya çapında 2 milyardan fazla insan aşırı kilolu veya obezdir ve aynı zamanda, 820 milyondan fazla insan her gün açlık çekmektedir.
Komisyon raporuna göre, "Meyve, sebze, kuruyemiş ve bakliyatlardan oluşan küresel tüketimi ikiye katlamak, kırmızı et ve şeker gibi gıdaların tüketimini yarı yarıya azaltmak bir zorunluluktur. Zira bitkisel gıdalar açısından zengin bir beslenme hem sağlık için hem çevre için faydalıdır.
Gıda üretimi gezegenin yıkımı üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Hayvan yetiştirmek çok verimli değildir, hayvansal tarım için çok toprak işgal edilmektedir. Aynı arazi üzerinde sığırdan elde edebildiğimiz kalorinin 20 mislini patatesten elde edebiliriz.
Beslenme seçimlerimizin çevremizi korumaya yardımcı olduğunu bilmek, bitkisel beslenmeye devam etmek için bizleri motive edecektir. Gezegen üzerindeki yerimizi bilmek, bu konuda üzerimize düşen sorumluluğu alıp, en düşük çevresel ayak izine (karbon, su, kirlilik, toprak kullanımı) yol açan doğru beslenme şeklini seçerek hayvanların daha fazla ızdırap çekmesine sebep olmamak kendimizi iyi hissetmemizi sağlayacaktır.
İnsan zaten nişasta ağırlıklı beslenen bir canlıdır. Mayalar ve Aztekler 'mısır halkı' olarak biliniyordu. Güney Amerika'daki İnkalar patates yiyorlardı. Asya medeniyeti bugün pirinç olarak bildiğimiz tahılın ekimi etrafında şekillenmişti. Buna karşın et yiyen insanlara göre, insanlar için hayvan tüketmek "doğal"dır. Fakat bu doğru mu ya da yiyecek için hayvanların öldürüldüğü korkunç yöntemleri göz ardı etmek için meşru mudur? Gerçekten et yememiz gerekli mi?
Çoğu insan kan, bağırsak ve çiğ et görüntüsünden tiksinmektedir, parçalanan hayvanların çığlıklarını duymaya dayanamamaktadır. Hayvanları öldürmenin ve yemenin kanlı gerçeği bize doğal olarak itici gelmektedir. Etobur keskin dişlere ve pençelere sahip değiliz. Sindirim sistemimiz etobur hayvanlarınki gibi kısa değil, bitkisel gıdalardaki lifleri parçalamak ve besinleri emebilmek için otçul hayvanlarınki gibi uzundur. İnsanların sindirim enzimleri etçil hayvanlarınki gibi tehlikeli bakterileri öldürecek derecede güçlü değil otçullarınki gibi zayıftır. Bu zayıf enzimlerle hayvansal et yemek adeta gıda zehirlenmesine davetiye çıkarmaktadır. Et tüketen insanlarda kalp hastalığı riski vejetaryenlere kıyasla yüzde 32 daha yüksektir. Bildiğimiz üzere, obezite, diyabet ve hipertansiyon gibi ciddi sağlık sorunlarına sahip hastalara her zaman vegan beslenme önerilmektedir. Üç hafta boyunca hayvansal gıdalardan uzak kalan insanlarda, fiziksel değişimler görülmeye başlar, kilo verirler, kan şekerleri ve kolesterolleri düşer, enerjileri artar, sindirimleri düzelir, zaman içinde zihinsel yapıları da farklılaşmaya başlar.
Bu arada unutmayın ki her vegan gıda sağlıklı olmayabilir. Çok işlenmiş bitkisel ürünlerdeki artışın sağlık üzerindeki etkileri, bitkisel beslenmenin faydalarından ağır basabilir. Sağlıksız bir vegan yiyecekte kolesterol olmasa da; kalori, yağ, tuz ve doymuş yağ oranları hayvansal etteki gibi olabilir. Bu yüzden son yıllarda veganlar arasında da bazıları etobur kişilerdeki sağlık sorunlarıyla karşılaşmaktadırlar.
Bitkisel beslenme popülerleştikçe, hayvan hakları ve çevresel sürdürebilirlik gibi konulara dair farkındalık bir devrime dönüşecektir. Toplum olarak, yaş, ırk, din, engellilik, cinsel köken, sınıf, etnik köken ve cinsiyet dahil tüm marjinal gruplar arasında eşitlik için mücadele etmekteyiz. Umarız zamanla eşitlik görüşümüz hayvanları da kapsayacak şekilde genişleyecektir.
Dünyamız hastadır ve sağlıklı bitkisel beslenmeye geçmek gezegenimizi iyileştirebilir.
How Plant-Based 'Meat' May Help You and Save the Environment, By Kelly Wairimu Davis, MS WebMD. Available at: https://www.webmd.com/diet/news/20210915/plant-based-meat-health-environment (Accessed: 5 October 2021).
+ Tüm Referansları Göster