Covid-19: Kaç Varyant Var ve Onlar Hakkında Neler Biliyoruz?

Alfa

Dünya Sağlık Örgütü tarafından önemli bir varyant olarak kabul edilen Alfa, ilk olarak Eylül 2020'de Birleşik Krallık'ta tanımlanmıştır ve ülkedeki ikinci dalgadan sorumlu olmuştur.

İlk başta bu varyantın orijinal (vahşi tip) SARS-CoV-2 korona virüsünden yaklaşık %70 daha fazla bulaşıcı olduğu düşünülürken, veriler şimdi orijinalinden %30-40 daha fazla bulaşıcı olduğunu göstermektedir.

Beta

İlk olarak Mayıs 2020'de Güney Afrika'da saptanan Beta varyantı ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından bulaşmada %50 artışla ilişkilendirilmiştir, ancak asıl endişe mevcut aşıların bazılarından kaçma yeteneğine ilişkin ortaya çıkan kanıtıdır.

Gama

İlk olarak Kasım 2020'de Brezilya'da tanımlanan gama varyantının vahşi tip SARS-CoV-2'den 1.7-2.4 kat daha fazla bulaşıcı olduğu saptanmıştır. Fransız Guyanası'ndaki bir altın madeninin çalışanları arasında Gama salgını ile ilgili bildirimde tam aşılanmış kişiler arasında ‘çok yüksek enfeksiyon oranı’ (%60) saptanırken enfeksiyon öyküsü olmayan aşılanmamış madencilerde bu oran %75 olmuştur.

Delta

İlk olarak Ekim 2020'de Hindistan’da tanımlanan ve şu anda Avrupa ve ABD'de baskın olan Delta varyantı Asya'da vaka artışına yol açmaya devam ediyor.

Delta, şimdiye kadar saptanan SARS-CoV-2'nin en bulaşıcı formu olup bir araştırmaya göre Alfa varyantından %60 daha fazla bulaşıcıdır. Araştırmacılar Delta varyantını solunum yollarında daha bulaşıcı olmasını sağlayan bir mutasyon geçiren alfa varyantının ‘gelişmiş’ bir versiyonu olarak tanımlamıştır. Yayına hazırlanan bir çalışma enfekte kişilerin vahşi tip SARS-CoV-2.15 ile enfekte olmuş kişilere göre 1260 kat daha fazla virüs yüküne sahip olduğu sonucuna varmıştır.

Diğer bir gelişme, bir K417N spike protein mutasyonu olan ve Delta artı olarak adlandırılan Delta varyantının ortaya çıkmasıdır. 23 Temmuz itibariyle İngiltere bu varyanta ilişkin 45 olgu bildirmiştir.

Eta

Eta varyantı vakaları ilk olarak Aralık 2020'de saptandığı Nijerya ve Birleşik Krallık dahil 72 ülkede ortaya çıkmıştır. CDC, bazı monoklonal antikorların nötralize etme kabiliyetini azaltma potansiyeline sahip olduğunu söylese de Eta hakkında çok az şey bilinmektedir.

Iota

İlk olarak Kasım 2020'de ABD'nin New York şehrinde tanımlanan Iota varyantı hakkında çok az şey biliniyor. Şimdiye kadar 53 ülkede olgu bildirilmiştir.

Kappa

İlk olarak Ekim 2020'de Hindistan'da belgelenen Kappa için CDC, bu varyantın bazı monoklonal antikor tedavilerinin nötralizasyon potansiyelini azaltabileceğini söylüyor. 55 ülkede bildirilmiştir.

Lambda

İlk olarak Aralık 2020'de Peru'da tanımlanan Lambda, tüm vakaların %80'ini oluşturarak üç ay içinde baskın varyant haline gelmiştir ve 41 ülkede saptanmıştır. Lambda ile ilgili yayına hazırlanan çalışmalar, aşıların nötralize edici antikor etkilerinde bir miktar azalma olduğunu göstermektedir, ancak araştırmacılar koruyuculuklarının devam edeceğine güvenmektedirler.

Mu

Ve şimdi listeye eklenecek yeni bir tane daha COVID-19 varyantı bulunmakta: Mu, WHO listesinde "Variants of Interest" olarak kategorize edilmiştir. WHO, aşılar ve geçirilen enfeksiyonlar tarafından sağlanan bağışıklıktan kaçma yeteneğine sahip olabilecek Mu varyantını yakından izlemektedir.

B.1.621 olarak da bilinen varyant, ilk olarak Ocak ayında Kolombiya'da tanımlanmıştır. Şu anda 43 ülkede tespit edilmiştir.

WHO, ek çalışmalara ihtiyaç duyulmasına rağmen, ön verilerin Mu varyantının Beta varyantına benzer seviyelerde antikorlardan kaçabileceğini gösterdiğini öne sürmektedir.

Hatta bu haftanın başlarında çıkan bir ön basım çalışması Mu'nun Beta varyantından biraz daha fazla aşıya dirençli olduğunu göstermektedir.

Scripps Research tarafından işletilen açık kaynaklı bir veritabanı olan Outbreak.info'ya göre, dünya çapında genomik dizileme yoluyla 4700'den fazla Mu varyantı vakası tespit edilmiştir. ABD, bu vakaların 2011'ini 348'i Kaliforniya'da olacak şekilde tespit etmiştir.

Imperial College London'da bir immünolog olan Danny Altmann, The Telegraph'a verdiği demeçte; "Şu anda ABD, Orta Amerika ve Güney Amerika'da gerçek bir endişe kaynağı var gibi görünüyor, ancak Delta'da gördüğümüz gibi, güçlü bir varyant dünyaya göz açıp kapayıncaya kadar yayılabilir." Altmann, "Mu, bağışıklıktan kurtulma konusunda potansiyel olarak iyi görünüyor. Benim düşünceme göre, bunun hiçbir şekilde sona ermediğine dair kesin bir hatırlatma bu. Haftada 4,4 milyondan fazla yeni enfeksiyonun olduğu bir gezegende, her zaman ortaya çıkan yeni varyantlar var ve kayıtsız hissetmek için çok az neden var." diye sözlerine eklemiştir.

WHO, virüsü daha bulaşıcı hale getirebilecek, daha ciddi hastalıklara yol açabilecek ve aşılardan kaçmalarına yardımcı olabilecek genetik mutasyonlara sahip dokuz varyantı izlemektedir. Şu anda ABD'de ve dünya çapında virüsün baskın bir formu olan Delta varyantı, bu yaz vakalarda ve hastaneye yatışlarda artışa neden olmuştur.

DSÖ, raporunda Mu varyantını "özellikle Delta varyantının ortak dolaşımıyla" değişiklikler açısından izleyeceğini de söylemiştir.

C.1.2 Varyantı

Araştırmacılar, C.1.2 olarak adlandırdıkları yeni bir SARS-CoV-2 varyantı daha belirlemişlerdir. C.1.2, diğer varyantlardan daha fazla bulaşabilirlik ve antikorlardan kaçma yeteneği ile ilişkili mutasyonlar içermektedir.

Son araştırmalarda, Johannesburg, Güney Afrika'daki Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nden (NICD) bilim adamları C.1.2 adında yeni bir potansiyel varyant tanımlamıştır. Mayıs 2021'deki ilk keşfinden bu yana bilim adamları, Yeni Zelanda, İngiltere ve Çin dahil olmak üzere yedi ülkede C.1.2 varyantını tespit etmişlerdir. Mayıs'ta C.1.2, sekanslanan genomların %0.2'sini, Haziran'da %1.6'sını ve Temmuz'da %2.0'ını oluşturmaktaydı. Endişeye neden olabilecek bazı özellikleri olsa da, uzmanlar hala veri toplamaya devam etmektedirler.

Çalışma yazarları, genetik analiz kullanarak, C.1.2'nin SARS-CoV-2'nin Alfa, Beta, Delta ve Gama varyantlarında da bulunan birçok mutasyon içerdiğini belirtmişlerdir. Araştırmacılar, bu mutasyonların virüsün hedef hücrelere girmesini, mevcut tedavilere ve aşılara direnmesini ve bir kişiden diğerine geçmesini kolaylaştırdığını belirtmişlerdir.

Ancak uzmanlar, halkın C.1.2 varyantı hakkında paniğe kapılmaması gerektiğini söylüyor. Aşılar, maske takma ve sosyal mesafe gibi halk sağlığı protokollerinin enfeksiyonu önlemenin etkili yolları olduğunu ekliyorlar.