COVID-19’un Yüzeylerde Kalma Süresi

Covid-19 yayıldıkça, yüzey korkumuz da yayılmıştır. Artık dünyanın dört bir yanındaki halka açık yerlerde, kapıları dirsekleriyle açmaya çalışan insanlar, bir kolu kapatmaktan kaçınmak için tren yolculukları boyunca titizlikle gezinen insanlar, ofis çalışanlarının her sabah masalarını temizlemesi gibi bazı tanıdık sahneleri görmekteyiz. Yeni koronavirüsün en kötü etkilediği bölgelerde, plazalara, parklara ve halka açık caddelere dezenfektan sisi püskürtmek için koruyucu giysiler içindeki işçi ekipleri görevlendirilmiş, ofislerde, hastanelerde, mağazalarda ve restoranlarda temizlik rejimleri artırılmıştır. Bazı şehirlerde, iyi niyetli gönüllüler, geceleri bankamatiklerin tuş takımlarını temizlemek için bile girişimde bulunmaktadırlar.

Grip dahil birçok solunum yolu virüsü gibi, Covid-19 da enfekte bir kişinin öksürürken burnundan ve ağzından salınan küçük damlacıklar halinde yayılabilmektedir. Bilim insanları tek bir öksürüğün 3.000 damlacık üretebileceğini belirtmişlerdir. Bu parçacıklar diğer insanlara, giysilere ve etraflarındaki yüzeylere düşebilir, ancak daha küçük parçacıkların bir kısmı havada kalabilmektedir. Ayrıca virüsün dışkıda daha uzun süre yayıldığına dair bazı kanıtlar bulunmaktadır, bu nedenle araştırmacılar tuvalet kullanımından sonra ellerini iyice yıkamayanların dokundukları her şeyi kirletebileceklerini belirtmişlerdir.

Imperial College London'daki araştırmacılar tarafından yakın zamanda yayınlanan endişe verici bir çalışma, bir izolasyon odasında bir hastane yatağı üzerinde bırakılan viral DNA'nın on saat içinde kapı kolları, bekleme odasındaki sandalyeler, bir oyun alanındaki çocuk oyuncakları ve kitapların da dahil olduğu diğer 18 yüzeye yayıldığını göstermiştir. Yapılan çalışmada araştırmacılar Sars CoV-2'nin yerine insanlardan ziyade bitkileri etkileyen bir virüs kullanmış olsalar da, yatağa düşen sıvı damlasındaki bir virüsün yüzeylere dokunan insanlar tarafından ne kadar yayılabileceğini göstermişlerdir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, virüs bulaşmış bir yüzeye veya nesneye dokunup, ardından kişinin kendi yüzüne dokunmasının virüsün yayılmasının ana yolu olduğu düşünülmemektedir. Mayıs ayında CDC, Covid-19'un konuşurken, öksürürken, hapşırırken ve nefes alırken başkaları tarafından üretilen kontamine damlacıklar yoluyla kişiden kişiye çok kolay yayıldığını söyleyecek şekilde kılavuzunu güncellemiştir. Yine de, CDC, Dünya Sağlık Örgütü ve diğer sağlık yetkilileri, Covid-19'un yayılmasını önlemede hem ellerin yıkanmasının hem de sık dokunulan yüzeylerin her gün temizlenmesi ve dezenfekte edilmesinin anahtar olduğunu vurgulamışlardır.

Kaç vakanın doğrudan kontamine yüzeylerden kaynaklandığı hala tam olarak bilinmiyor

CDC'nin okulların, restoranların ve diğer halka açık yerlerin nasıl yeniden açılmaya başlayabileceğine dair en son kılavuzu, oyun alanı ekipmanı, kapı kolları, banyo muslukları ve su çeşmeleri gibi sık dokunulan yüzeylerin yoğunlaştırılmış temizlik ve dezenfeksiyon ihtiyacını ayrıntılarıyla anlatmaktadır. Ayrıca, bilim insanlarının hala virüsün nasıl yayıldığını tam olarak öğrendiklerini kabul etmektedir. Bu nedenle, kaç vakanın doğrudan kontamine yüzeylerden kaynaklandığını hala tam olarak bilmiyor olsalar da, uzmanlar dikkatli olmamızı tavsiye etmektedirler. Araştırmacılar belirsiz olan bir diğer hususu, Covid-19 hastalığına neden olan virüsün adı olan Sars-CoV-2'nin insan vücudu dışında ne kadar süre hayatta kalabileceği olarak belirtmişlerdir. Sars ve Mers de dahil olmak üzere diğer koronavirüslerle ilgili bazı araştırmalar, uygun şekilde dezenfekte edilmedikleri sürece metal, cam ve plastik üzerinde dokuz güne kadar hayatta kalabileceklerini bulmuş olmakla birlikte bazıları düşük sıcaklıklarda 28 güne kadar takılabileceklerini göstermiştir. Rocky Mountain Laboratuarı’ndaki virüs ekolojisi bölümünün başkanı ve NIH araştırmasını yönetenlerden biri olan Vincent Munster, giysiler ve dezenfekte edilmesi daha zor olan diğer yüzeylerde, virüsün ne kadar süre hayatta kalabileceğinin henüz belli olmadığını, bununla birlikte, kartondaki emici doğal liflerin, virüsün plastik ve metale göre daha hızlı kurumasına neden olabileceğini belirtmiştir. Munster, virüsün bu kadar uzun süre kalma yeteneğinin sadece el hijyeninin ve yüzey temizliğinin önemini vurguladığını ifade etmiştir.