Derin Beyin Stimülasyonu Aşırı Yeme Bozukluğuna Karşı Umut Vaat Ediyor

Beyindeki önemli bir bölgede aşermeyle ilişkili beyin aktivitesini saptayan ve o bölgeyi elektriksel olarak uyararak yanıt veren küçük bir cihaz, kontrol kaybı ile aşırı yeme bozukluğu (AYB) olan iki hastada yapılan bir pilot klinik çalışmada umut vaat etti.

Nature Medicine dergisinde yayınlanan çalışmada iki hastada altı ay boyunca normalde dirençli epilepsiyi tedavi etmek için kullanılan bir tür uyarıcı cihaz ile beyin aktiviteleri izlendi. Beyindeki akkumbens çekirdeği, zevk ve ödülün işlenmesiyle ilgilidir ve bağımlılıkla ilişkilendirilmiştir. Cihaz çekirdekten daha önceki çalışmalarda yiyecek aşerme sırasındaki sinyalleri algıladığında otomatik olarak o beyin bölgesini uyarır ve aşerme ile ilgili sinyalleri bozar. Altı aylık tedaviden sonra hastalar çok daha az aşırı yeme atağı bildirdi ve kilo kaybetti.

Nöroşirürji doçenti Dr. Casey Halpern: "Bu, öncelikle güvenliği değerlendirdiğimiz erken bir uygunluk çalışmasıydı, ancak bu hastaların bize bildirdiği sağlam klinik yararlar gerçekten etkileyici ve heyecan verici." dedi.

AYB, Amerika Birleşik Devletleri'nde en az birkaç milyon insanı etkileyen en yaygın yeme bozukluğu olarak kabul edilir. Bulimia hastalarında görülen arınma periyodu olmaksızın sık sık aşırı yeme atakları içerir ve tipik olarak obezite ile ilişkilidir. Bu şekilde yemek yiyen kişi, yemek yeme üzerindeki kontrolünü kaybetme duygusuna sahiptir, bu nedenle normal tokluk hissinin ötesinde yemeye devam eder.

AYB ataklarından önce belirli yiyeceklere istek duyulur. Halpern ve meslektaşları, fareler ve insanlar üzerinde yapılan deneylerle 2018 yılında yaptıkları bir çalışmada, çekirdekteki düşük frekanslı elektriksel aktivitenin bu isteklerden hemen önce ortaya çıktığına dair kanıtlar buldu. Araştırmacılar farelerde aşermeyle ilgili bu aktiviteyi bozmak için çekirdeği uyardı ve farelerin yiyip bitirecekleri lezzetli ve yüksek kalorili yiyeceklerden önemli ölçüde daha az yediklerini buldu.

Ekibin farelerin beyinlerinden gelen sinyalleri kaydetmek ve beyinlerini uyarmak için kullandığı cihaz dirençli epilepsi tedavisi için onaylanmıştır. Kafatasının içinden geçerek beynin her bir yarım küresindeki çekirdeğe giden teller ile kafa derisinin altına cerrahi olarak yerleştirilir.

Yeni çalışma, insan deneklerde aynı cihaz ve stratejinin bir ön testiydi. Halpern'in ekibi, ağır obez iki AYB hastasının her birine beyin stimülasyon cihazları taktı ve altı ay boyunca cihazlardan gelen sinyalleri kaydetti. Hastalar belli zamanlarda laboratuvara geldi ve en sevdikleri yiyecekler ikram edildi ama çoğunlukla evde günlük rutinlerini sürdürdü. Araştırmacılar hastaların aşırı yeme ataklarını laboratuvarda filme alabildi ve hastalar evdeyken ataklarını kendileri bildirdi. Bilim insanları önceki çalışmalarında olduğu gibi hastaların atak başlangıcındaki ilk lokmadan saniyeler önce, akkumbens çekirdeğinde düşük frekanslı sinyalin ortaya çıktığını gözlemledi.

Çalışmanın bir sonraki aşamasında beyin stimülasyon cihazları, düşük frekanslı aşerme ile ilişkili sinyaller oluştuğunda çekirdeğe otomatik olarak yüksek frekanslı elektrik stimülasyonu iletti. Bu altı aylık süre boyunca, hastalar kontrol kaybı duygularında ve aşırı yeme ataklarının sıklığında keskin düşüşler bildirdi. İki hasta da 11 kilodan fazla kaybetti. Çalışma sonunda deneklerden biri AYB kriterlerini karşılamıyordu. Önemli bir yan etki görülmedi.

Bilim insanları hastaları altı ay daha takip etmeye devam ettiler ve daha büyük bir çalışma için yeni hastaları kaydetmeye başladı. Prensip olarak aynı tedavi yaklaşımının bulimia dahil olmak üzere kontrol kaybıyla ilgili diğer bozukluklara da uygulanabileceğini belirtiyorlar.