Doku, Bir Yiyeceğin Ne Kadar Sağlıklı Olduğunu Algılama Şeklimizi Etkileyebilir mi?

Yeni yapılan bir çalışma, dokunun bir yiyeceğin ne kadar sağlıklı olduğunu algılama şeklimizi etkilediğini ve bunun nihayetinde onu yiyip yemememe konusunda kararımızı nasıl etkilediğini ortaya koymaktadır. Larabar gibi bir şeyi tercih etmemenizin nedenini (temel olarak kurutulmuş meyve ve fındıklardan yapılan çiğnenebilir, sağlık bilinçli atıştırmalıklar) söylersek, genel lezzetle ilgili değil de görünüşe dayalı doku ile ilgisi olabilir mi? Dünyevi bir tada sahip olarak etiketlenen (hatta tarif edilen) veya ham bileşenler içeren gıdalar, özellikle tat alma tomurcukları daha sağlıklı yiyeceklerin tadını çıkarmak için eğitilmemiş olan insanlar için rahatsız edici olabilir.

Food Quality and Preference’de yayınlanan yeni bir çalışma, sağlıklı olmayan bir gıda maddesi seçilmesi söz konusu olduğunda insanların karar verme potansiyelini etkileyen doku algısı faktörüne ışık tutmaktadır. Anglia Ruskin Üniversitesi'nden tüketici psikoloğu olan Dr. Cathrine Jansson-Boyd, altı farklı yulaflı bisküviyi derecelendiren 88 kişinin sağlık, zevk, gevreklik, hoşluk ve sadece görsel görünüme dayalı satın alma olasılığı üzerine yapılan araştırmaya öncülük etmiştir. Yapılan bu çalışma, sadece bir gıda ürününün nasıl göründüğü ile nasıl farklı algılanabileceğine ve dokunun, bu bisküvilerin nasıl ortaya çıktığı konusunda büyük bir rol oynağı konusuna odaklanmıştır. Bu arada üniversitenin bulunduğu İngiltere'de, Amerikalıların kurabiye dediği şeye bisküvi denildiğini de belirtmek gerekir. Bu çalışma için yulaflı bisküvi seçilmesinin nedeni hem sağlıklı (yulaf yüzünden) hem de sağlıksız (bisküvi olması nedeniyle) olarak görülmesidir.

Daha Az Sağlıklı Görünüme Sahip Gıdalar Tüketicilerin Satın Alma Olasılığını Arttırır

Katılımcılar arasındaki genel fikir birliği, gözle görülür biçimde belirgin bir dokuya sahip olan bisküvilerin daha sağlıklı ve dolayısıyla daha az tercih edilen olarak algılanmasıydı. Görünür olarak daha az açık dokuya sahip bisküviler için tam tersi düşünülmüş ve daha lezzetli, gevrek ve mağazadan satın alınma olasılığı daha yüksek olarak algılanmıştır. Esasen, insanların lezzetli olduğunu düşündükleri sadece görünüşe göre değerlendirdikleri daha belirgin dokulara sahip olanlar kadar sağlıklı değildi, bu da daha sağlıklı bisküvi seçeneklerinin katılımcılar için neredeyse arzu edilmediği anlamına gelmektedir. Kısacası bu çalışma sağlıklı görünümlü dokuya sahip bir gıdanın tüketicinin tadına bakmayacağı izlenimini ortaya koymuştur. Dr. Jansson-Boyd, bu çalışmadan elde edilen bulguların, potansiyel olarak gıda üreticilerinin daha az inişli çıkışlı gıdalar yerine daha pürüzsüz gıda ürünleri tasarlamalarına olanak sağlayabileceğine inanmaktadır. Boyd, bisküvi gibi tatlı bir ürünün, daha az sağlıklı bir görünüme sahip olmanın avantajlarından yararlanarak lezzet algısını ve satın alma olasılığını artırdığını belirterek, daha sağlıklı satın alma kararlarını yönlendirmek için gıda üreticilerinin, sağlıklı olmayan bu algının üstesinden gelmek için sağlıklı olmayan, pürüzsüz dokular kullanmaya bakmaları gerektiğini ifade etmiştir. Peki, bu gerçekten cevap mı? Larabar gibi şirketler, göze çarpan fındık ve kuru meyve parçalarıyla, ürünlerinin daha lezzetli olma algısını artırmak için daha pürüzsüz hale getirmeli mi? Aksine, çıkarımda bulunabileceğimiz tat arayanlar, lezzetin gıda seçimlerinde itici faktör olmasını sağlayan bu çalışmadaki katılımcıların çoğunluğunu oluşturdular. Dolayısıyla, bu tür tüketiciler tipik sağlıklı görünüme sahip olmayan ancak aslında besin açısından yoğun olan yiyecekler satın alırlarsa, seçimleri ile sağlık yararları arasındaki bağlantıyı tanımlayamayabilirler. Halbuki bu lezzet arayan tüketicileri kandırmak yerine, cevap tam tersi olabilir ve şirketler tüketicileri çok önemli bir karar faktörü olan tattan bilinçli bir şekilde kaymaya teşvik edebilirlerse, daha sağlıklı yiyecekleri denemek isteyebilirler.

Sass, ideal olarak, amacın daha fazla insanı tat arayandan sağlık arayan şeride taşımak ve sonra her ikisini de sağlayan yiyecekleri tanıtmak olduğunu ifade etmiştir.